اعلامیه کمیته مرکزی فرقۀ دمکرات آذربایجان
به مناسبت هفتاد و هفتمین سالگرد جنبش 21 آذر
هموطنان گرامی!
77 سال قبل در روز 21 آذر سال 1324، اولین حکومت خودمختار در آذربایجانِ ایران با تاکید بر تمامیت ارضی ایران به رهبری فرقۀ دمکرات آذربایجان و صدارت سید جعفر پیشه وری به نام "حکومت ملی آذربایجان" تشکیل شد و "جنبش 21 آذر" آغاز گردید.
حکومت ملی آذربایجان در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد که دهقانان و زحمتکشان در تیره روزی و فقر به سر می بردند. فئودالها و خان ها و مالکین بزرگ به شکل بیرحمانه ای دسترنج آنها غارت می کردند. مردم از زورگوئیِ خان ها و فئودالها و ظلم و جور ادارات و مامورین دولتیِ دستگاه دیکتاتوری رضاه شاه و فرزند او محمدرضا شاه به جان آمده بودند.
روند تدارک و تشکیل حکومت ملی آذربایجان با تاسیس فرقۀ دمکرات آذربایجان توسط سید جعفر پیشه وری و یارانش در شهریور همان سال و با انتشار "بیانیۀ 12 شهریور" شروع شد. این بیانیه به دو زبان آذربایجانی و فارسی منتشر شده بود و در سراسر ایران بازتاب وسیعی داشت و مورد استقبال روشنفکران و فعالینِ دیگر خلق ها نظیر فارسها و کردها و... نیز قرار گرفت.
مضمون اين بيانيه عبارت بود از دستیابی به آزادی و خود مختاری در ادارۀ امور داخلی آذربايجان با حفظ استقلال و تماميت ارضی ايران، تشکيل انجمنهاي ايالتي و ولايتي طبق قانون اساسی انقلاب مشروطه، تدريس زبان ترکی در مدارس آذربايجان، مصرف نيمي از مالياتهاي وصولي از اراضی آذربايجان در خود آذربايجان، افزايش کرسيهاي نمايندگان آذربايجان در مجلس شورای ملی در تهران به نسبت جمعيت آن، اصلاحات ارضی و روابط عادلانه بين مالکان و دهقانان با در نظر گرفتن مصالح هر دو طرف، مبارزه با بيکاری و بیسوادی، تاسیس دانشگاه و رادیو تبریز، تلاش در جهت توسعه و ايجاد صنايع، تجارت و کشاورزی، مبارزه با رشوه و فساد در ادارات دولتی.
هدف پیشه وری و یارانش که سالهای متمادی برای تامین حقوق زحمتکشان همۀ خلق های ایران مبارزه کرده بودند، فقط حق تعیین سرنوشت برای ساکنین آذربایجان نبود. بلکه هدف بزرگی تحت عنوان "آزادی و دمکراسی برای همۀ ایران" را هم در نظر داشتند. آنها می دانستند که امکان موفقیت یکی از خلق های ایران به تنهائی بسیار دشوار است. به همین دلیل بیانیه 12 شهریور با این آرزو و امیدواری به پایان می رسد که دیگر خلق های ساکن ایران نیز جنبش انقلابیِ خودمختاری در آذربایجان را نمونه قرار دهند تا بتوان با اتحاد یکدیگر بساط ظلم و بی عدالتی را در سراسر ایران ریشه کن کرد. حتی موضوع خودمختاری داخلی و تحصیل به زبان مادری برای دیگر خلق های ایران نیز همواره بخشی از مذاکرات حکومت ملی آذربایجان با دولت مرکزی(دولت قوام السلطنه) بود.
رشد اقتصادی و اجتماعی آذربایجان در دورۀ یک سالۀ حکومت ملی آذربایجان بیش از بیست سال حکومت منفور پادشاهی بود. جنبش دمکراتیک آذربایجان علاوه بر اینکه حمایت وسیع ترین طبقات و اقشار اجتمائی و توده های زحمتکش خلق آذربایجان را به خود جلب کرده بود، از همیاری و همبستگی همۀ نیروهای ملی و مترقی سراسری و دیگر خلقهای میهنمان ایران نیز برخوردار بود. نیروهائی نظیر حزب تودۀ ایران ، حزب جنگل ، حزب سوسیالیست ، حزب دمکرات کردستان ، حزب ایران و شخصیتهای ملی.
به عنوان مشتی نمونۀ خروار، روزنامۀ "جبهه"، ارگان حزب ایران، در سرمقالۀ شمارۀ 258 خود در سال 1325، چنین نوشته بود: «...نهضت آذربایجان آزادی خواه، اصلاح طلب و مترقی است. در آذربایجان املاک فئودالها را تقسیم می کنند. تمام عملیات در جهت ترقی دادن سطح زندگی دهقانان انجام می گیرد. در آذربایجان در عرض یک سال 500 مدرسه ساخته شده. بیمارستان های متعدد ساختند. دانشگاه تشکیل می دهند. کودکستان و تیمارگاه آماده می کنند. در بالا بردن سطح دانش اهالی کوشش فراوان مرعی می دارند. با تمام قوا راهها را تعمیر کرده و خیابانها را آسفالت می کنند. از ناامنی جلوگیری کرده و در مقابل فساد به سختی مبارزه می نمایند. رهبران نهضت آذربایجان از آزادی خواهان مبارز و قدیمی هستند...»
اصلاحات عمیق اجتماعی و اقتصادی در آذربایجان در جهت تحکیم آزادی و دمکراسی و عدالت اجتماعی سرمشقی برای دیگر خلقهای ایران گشته بود. حکومت مرتجع شاه و اربابان انگلیسی و آمریکائی او به شدت وحشت زده شده بودند. قلم بدستان آنها با دروغ گوئی دربارۀ خطر تجزیۀ ایران، تلاش می کردند ساکنین دیگر نقاط ایران را فریب داده و تحریک کنند. همچنین حکومت شاه با باز گذاشتن دست گروههای مسلح فئودالهای مرتجع محلی و متواری و کمک به آنها در حملات به اراضی حکومت ملی در جهت ناامنی و قتل اهالی و غارت و ایجاد وحشت در این مناطق کوشش می کرد.
نهایتا رژیم خونریز سلطنتی با بر سر کار آوردن دولت "قوام السلطنه"، ظاهراً مذاکره با حکومت ملی آذربایجان را آغاز کرد. ولی به شکل پنهان و با حمایت اربابان خارجی خود، نیروهای مسلح را برای هجوم و قتل عام زحمتکشان آماده کرد و در آذربایجان رود خون به راه انداخت. بدین ترتیب حکومت ملی آذربایجان با کشته و زخمی شدن ده ها هزار نفر از فرزندان آذربایجان و اسیر شدن و تبعید دهها هزارنفر دیگر، در شرایط عدم تناسب نیرو، نتوانست به حیات خود ادامه دهد و بار دیگر استبداد دولت مرکزی و سلطه فئودالهای مرتجع بر آذربایجان حاکم شد.
خواهران و برادران آذربایجانی!
امسال در شرایطی سالگرد تشکیل حکومت ملیِ خودمختار آذربایجان را گرامی می داریم که حنبش اعتراضی گسترده و بی نظیری علیه حکومت دیکتاتوری ولایت فقیه در سراسر میهنمان جریان دارد. قتل وحشیانۀ دختر بی گناه کوردِ سقزی، مهسا(ژینا) امینی توسط مامورین گشت ارشاد رژیم ارتجاعی جمهوری اسلامی، سرآغاز قیام اعتراضی بی سابقه ای در عمر 43 سالۀ رژیم گردید که از شهر سقز شروع شد و به سرعت به سراسر ایران گسترش یافت. با توجه به عکس العمل گستردۀ مردم، هم در عرصۀ داخلی و هم در عرصۀ بین المللی نسبت به این قتل، می توان اوضاع ایران در دورۀ حاکمیت خونین ولایت فقیه را به دو مرحله تقسیم کرد: مرحلۀ قبل از قتل مهسا امینی و مرحلۀ بعد از آن.
اکنون حدود سه ماه از آغاز این جنبش ادامه دار می گذرد. خلق های ایران از تُرک و کُورد و بلوچ و فارس و عرب و دیگران متفقاً و با حمایت از یکدیگر، قتل وحشیانۀ مهسا را به فرصتی برای قیام سراسری علیه ستم چهل سالۀ رژیم تبدیل کرده اند. این جنبش که با اسم رمز مهسا و شعار مرکزی "زن زندگی آزادی" شروع شد، به سرعت با سر دادن شعار "مرگ بر دیکتاتور"، خواهان عبور از رژیم ولایت فقیه گردید.
آنچه امروز در میهنمان می گذرد، انفجار داخلی اعتراضات مردم ایران، اعم از دختران و پسران، جوانان و دانشجویان، کارگران و زحمتکشان، معلمان و بازنشستگان، وکلا، پزشکان و پرستاران، هنرمندان، ملیت های ساکن ایران و باورمندان به ادیان و مذاهب مختلف است. اعتراضاتی که ریشه در جنایت ها و ظلم و ستم چهل سالۀ سیاست های رژیم ارتجاعی جمهوری اسلامی در تمامی عرصه های اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی دارد. جنبش کنونی نشان میدهد که مردم دیگر نمی توانند ادامۀ حیات این رژیم را تحمل کنند. به جرأت می توان گفت که وضعیت کشورمان به شکل قبل از قتل مهسا باز نخواهد گردید.
ولی مانند همیشه، از لحظه شعله ور شدن این قیام، رژیم مرتجع حاکم بر ایران فوراً آن را به توطئۀ آمریکا و دشمنان جمهوری اسلامی و نیروهای تجزیه طلب خارجی نسبت داد . به این بهانه، رژیم ضمن نادیده گرفتن خواستهای مردم، به شیوه ای درنده خویانه و فاشیستی به سرکوب و کشتن روزانه مردم بیگناه و بی دفاع ادامه می دهد.
طبق آمارهای ارگان های حقوق بشر، تاکنون بیش از 500 نفر از هموطنانمان اعم از زن و مرد و کودک و جوان قربانی گردیده اند. حدود 60 نفر از کشته شدگان توسط مزدوران وحشی رژیم، کودک بوده اند. حدود 20 هزار نفر از خانه و کوچه و خیابان ربوده شده و در زندان های رژیم در معرض شکنجه و تحقیر و فحاشی و تجاوز قرار گرفته اند. حتی گزارش هائی از خودکشی در میان دختران و پسران بیرون آمده از زندان ها افشا شده است. هم اکنون طبق حکم بیدادگاه های رژیم، ده ها نفر از دستگیر شدگان در خطر مجازات اعدام هستند.
فرقه دمکرات آذربایجان در لحظات حساس کنونی که اکثریت توده های مردم، بدون توجه به تفاوت هایشان، دست در دست هم، با فدا کردن جان خود در صدد پایان دادن به حیات حکومت جنایتکار ولایت فقیه هستند، از همۀ نیروهای آزادیخواه و مترقی درخواست می کند که از تودۀ مردم بیاموزیم. بیائید با عمل مشترک، مبارزۀ مردم برای عبور از این رژیم دیکتاتوری را پر ثمر کنیم.
فرقۀ دمکرات آذربایجان ضمن استقبال از ابراز همبستگی افکار عمومیِ انسان دوستانۀ جامعۀ بین المللی و ایرانیان خارج از کشور و احزاب و گروه های مترقی و شخصیت های علمی و اجتماعیِ کشورهای دیگر نسبت به مبارزه جوانان و زنان و مردان شجاع ایران با حکومت دیکتاتوری و ارتجاعیِ ولایت فقیه، قاطعانه مخالف دخالت های دولت های توطئه گر امپریالیستی و نیز کشورهای ارتجاعی منطقه در تحولات داخلی ایران و سوء استفاده از جنبش اعتراضیِ جسورانه و فداکارانه "زن زندگی آزادی" در میهنمان است. شرکت کنندگان در این جنبش با سر دادن دائمی شعار "مرگ بر ستمگر، چه شاه باشه، چه رهبر"، نشان میدهند که مخالف همۀ انواع دیکتاتوری هستند. همچنین شعارهای دائمی همبستگی ساکنین همۀ شهرها و نقاط کشورمان با یکدیگر، از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب ایران نمایانگر آن است که همۀ خلق ها و اقوام ساکن کشورمان مخالف تجزیۀ میهن مشترک خود ایران هستند.
گرامی باد خاطرۀ جان باختگان نهضت 21 آذر و دیگر جان باختگان راه آزادی و عدالت اجتماعی !
درود به قهرمانان در بند، خانواده شهیدان و زندانیان سیاسی !
پیروز باد مبارزه متحد مردم و خلق های ساکن کشورمان برای رسیدن به آزادی و عدالت اجتماعی !
کمیتۀ مرکزی فرقۀ دمکرات آذربایجان
17 آذر ماه 1401
