header photo

تنش میان ایران و آمریکا، پکن و تهران را به هم نزدیکتر می کند

تنش میان ایران و آمریکا، پکن و تهران را به هم نزدیکتر می کند

تنش ها بین آمریکا و ایران درست زمانی افزایش پیدا کرده اند که ‏روابط بین آمریکا و چین نیز رو به وخامت گذاشته است. این ‏موضوع فرصت بزرگی برای ایران و چین فراهم کرده است تا ‏همکاری های خود را بر اساس منافع تجاری و ژئواستراتژیکی ‏مشترک گسترش دهند. دونالد ترامپ، رئیس جمهور پوپولیست ‏ملی گرای آمریکا نقش زیادی در نزدیک شدن ایران و چین داشته ‏است.‏

مرسی کو در پایگاه خبری دیپلمات ‏نوشت: تنش ها بین آمریکا و ایران درست زمانی افزایش پیدا کرده اند که ‏روابط بین آمریکا و چین نیز رو به وخامت گذاشته است. این ‏موضوع فرصت بزرگی برای ایران و چین فراهم کرده است تا ‏همکاری های خود را بر اساس منافع تجاری و ژئواستراتژیکی ‏مشترک گسترش دهند. دونالد ترامپ، رئیس جمهور پوپولیست ‏ملی گرای آمریکا نقش زیادی در نزدیک شدن ایران و چین داشته ‏است.‏

در ادامه این مطلب آمده است: ترامپ سال گذشته آمریکا را از توافق برنامه جامع اقدام مشترک یا ‏برجام خارج و تحریم های اقتصادی بی سابقه ای را علیه ایران ‏اعمال کرد. سیاست های ترامپ در قبال ایران دو نتیجه مهم در بر ‏داشته اند. کمپین فشار حداکثری ترامپ تاثیر مخربی بر روی ‏وضعیت اقتصادی و مالی ایران داشته اند و احتمال تقابل نظامی بین ‏دو کشور را افزایش داده اند. علاوه بر این، تصمیم ترامپ با مخالفت ‏دیگر طرف های امضا کننده برجام از جمله بریتانیا، فرانسه، آلمان، ‏روسیه و چین روبرو شده است.‏

تحلیل جنبه های تاریخی و ژئوپلیتکی روابط ایران-چین ‏
اختلافات تجاری و ژئوپلیتیکی بین آمریکا و چین، دومین قدرت اقتصادی ‏و نظامی دنیا عواقب زیادی به همراه داشته است. در سال گذشته شاهد ‏پیکربندی مجدد نظم بین المللی بوده ایم، به طوری که انزوای آمریکا به ‏چین اجازه داد تا روابط نزدیک تر با دشمنان آمریکا از جمله ایران برقرار ‏کند.‏

البته تقویت روابط بین ایران و چین بر مبنای منافع ژئواستراتژیکی ‏مشترک بی سابقه نیست. چهل سال قبل، انقلاب اسلامی ایران به رهبری ‏آیت الله [امام] خمینی به سرنگونی حکومت پادشاهی پهلوی منجر شد. رژیم ‏پهلوی روابط خوبی با کشورهای غربی داشت. آقای خمینی ایران را به یک ‏کشور انقلابی اسلام گرا تبدیل کرد. حکومت اسلامی [امام] خمینی در دهه های ‏گذشته تلاش کرد سلطه ژئوپلیتیکی آمریکا بر منطقه را به چالش بکشد. ‏دولت های آمریکا نیز در دوره های مختلف به دنبال تحریم و منزوی ‏کردن ایران بوده اند. جمهوری اسلامی برای مقابله با آمریکا سعی ‏کرد روابط خود را با قدرت های دیگر دنیا از جمله روسیه، چین و هند ‏علیرغم برخی اختلافات سیاسی و ایدئولوژیکی تقویت کند. ‏

چین بزرگ ترین شریک تجاری و وارد کننده نفت ایران است. ‏تحریم های نفتی آمریکا چه تاثیری بر روی امنیت انرژی چین ‏خواهند داشت؟ ‏

روابط بین ایران و چین در دهه های گذشته روند رو به رشدی داشته ‏است. البته تحریم های بین المللی علیه ایران به خاطر برنامه هسته ای ‏جنجال برانگیز این کشور باعث شدند که دو کشور تا حدودی از یکدیگر ‏فاصله بگیرند. گفتنی است، پکن و تهران بعد از امضای برجام و برداشته ‏شدن تحریم ها تلاش کردند روابط خوب خود را از سر بگیرند. دو کشور ‏نگاه مشترکی درباره بسیاری از مسائل جهانی دارند. این موضوع به رشد ‏همکاری های دو جانبه اقتصادی، تجاری و نظامی آنها منجر شده است. ‏چین برای تامین نفت مورد نیاز خود وابستگی زیادی به ایران پیدا کرده ‏است. پکن تا مدتی پیش بین 9 تا 11 درصد از نفت خود را از ایران وارد ‏می کرد. دولت چین اخیرا به طور مستقیم اشاره کرده است که روابط ‏اقتصادی خود با ایران را با وجود تحریم های ثانویه آمریکا ادامه خواهد ‏داد. ‏

در حال حاضر چین به یکی از شرکای اقتصادی حیاتی ایران تبدیل شده ‏است. شرکت های چینی در طول دهه گذشته بیش از 5 میلیارد دلار برای ‏بروزرسانی زیرساخت های پالایش گاز و دیگر پروژه های مهم از جمله ‏بزرگراه ها، سیستم متروی تهران و همچنین متجمع پتروشیمی مهران ‏سرمایه گذاری کرده اند. چین همچنین برای پروژه هایی همچون ‏بیمارستان ها و خطوط آهن ایران پشتیبانی فنی فراهم کرده است. در ‏سال 2018 گروه سیتیک، شرکت سرمایه گذاری دولتی چینی 10 میلیارد ‏دلار اعتبار به پنج بانک ایران اعطا کرد و بانک توسعه چین نیز وعده داده ‏است که 15 میلیارد دلار دیگر در اختیار ایران قرار دهد. حسن روحانی در ‏مدت بازدید شی جین پینگ، رهبر چین در ژانویه 2016 اعلام کرد که دو ‏کشور قصد دارند مبادلات تجاری خود را تا 600 میلیارد دلار در سال ‏افزایش دهند. خوب است بدانید که چین بعد از کشور امارات به عنوان ‏دومین شریک تجاری ایران در نظر گرفته می شود. ارزش مبادلات تجاری ‏بین دو کشور از ‏1.6‎‏ میلیارد دلار در دهه 1980 به 45 میلیارد دلار در ‏سال های ‏2014‎‏ و ‏2015‎‏ رسید. تخمین زده می شود که دو کشور در ‏سال 2018 تقریبا ‏33.39‎‏ میلیارد دلار تجارت داشته اند. ‏

علاوه بر این، چین از سال 1986 یکی از منابع اصلی تسلیحات جنگی ‏برای ایران بوده است. پکن سلاح هایی همچون سامانه موشکی ضد کشتی ‏کرم ابریشم را برای ایران فراهم کرده است. چین همچنین نقش مهمی در ‏توسعه برنامه موشک های بالستیک ایران به ویژه در حوزه های طراحی و ‏فناوری ایفا کرد. دو طرف در نوامبر 2016 یک توافقنامه امنیتی برای ‏گسترش همکاری ها در حوزه نظامی و مبارزه با تروریسم امضا کردند.‏

تشدید جنگ تجاری بین آمریکا و چین چه مزایایی برای ایران می ‏تواند داشته باشد؟ ‏
تشدید جنگ تجاری بین چین و آمریکا احتمالا به نفع ایران خواهد بود، ‏زیرا ایران و چین متوانند حجم مبادلات تجاری خود را افزایش دهند. پکن ‏تحت فشارهای آمریکا چاره ای جز وارد شدن به بازارهای دیگر نخواهد ‏داشت. علیرغم تهدیدها و فشارهای آمریکا، ایران برای چین به عنوان ‏گزینه ای مطلوب برای مبادله نفت با کالا در نظر گرفته می شود. ‏

تقویت روابط بین ایران و چین چه عواقبی از لحاظ سیاست خارجی ‏خواهد داشت؟ ‏
در صورتی که جنگی بین ایران و آمریکا رخ دهد، چین احتمالا از ایران ‏حمایت دیپلماتیک خواهد کرد. اما پیش بینی نمی شود که چین به طور ‏مستقیم در درگیری نظامی مداخله کند. پکن احتمالا صدها پرسنل چینی ‏مشغول در پروژه های مختلف در ایران را از این کشور خارج خواهد کرد. ‏در این فرایند احتمالا می توان همکاری دیپلماتیک نزدیک بین ایران، ‏چین و روسیه را پیش بینی کرد.‏

البته باید به این موضوع اشاره کنیم که آمریکا و ایران به خوبی از خطرات ‏و هزینه های یک درگیری نظامی برای ایران، خاورمیانه و منافع آمریکا در ‏منطقه آگاهی دارند. ایران با تکیه بر قابلیت های خود در جنگ غیر متقارن میتواند ‏هزینه زیادی را به آمریکا تحمیل کند. به همین خاطر مقامات آمریکایی ‏تمایلی به شروع یک جنگ دیگر در منطقه ندارند. علاوه بر این، آمریکا و ‏چین نیز می دانند که تشدید جنگ تجاری بین دو کشور در نهایت به ‏ضرر هر دو طرف خواهد بود.‏

انتخاب

Go Back

Comment