درجا زدن مدارس ایران در طول یکصد سال گذشته

مدارس ایران در ۱۰۰ سال گذشته به جای اینکه دانش اموزان را برای آینده آماده کنند، آنها را به گذشته باز می گردانند.

دکترمصطفی قادری استاد دانشگاه در همایش مروری بر تاریخ مدارس مدرن ایران، از رشدیه تا البرز، به برررسی روند تاریخی ایجاد مدارس جدید در ایران پرداخت.

وی با بیان اینکه گرفتاری مدیران مدارس با والدین، معلمان، آموزش و پرورش و سیستم اداری از سال های قبل به ویژه دوران پهلوی تا امروز است، اظهار داشت: مدارس مدرن ایران مانند فضاهای اداری شده اند، یعنی از زمان پهلوی که مدارس مدرن در ایران پایه گذاری شدند تا به امروز اینگونه است.

این استاد دانشگاه مدارس قدیمی را دارای محل زندگی، عبادت، آموزش، فضاهای عمومی و خصوصی (مانند حجره، ایوان، حیاط مرکزی و سرسرا) دانست و تصریح کرد: در این مدارس ساختمان مدرسه حول حیاط مرکزی بود و در عین حال آموزش و پرورش نیز مردمی اداره می شد؛ محتوی دروس سلیقه ای بود و بیشتر به سمت انسانگرایی تمایل داشت ولی از دوران پهلوی به بعد تمامی این موارد از بین رفت و حتی نظام آموزشی بصورت بخشنامه اداره می شود.

وی به افرادی که در سال های بسیار دور در مدارس مشغول کار بودند، اشاره کرد و گفت: در گذشته موذن، خادم، چراغ دار، آبکش، غایب نویس، تحصیلدار، مدرس یا مدرسان، طلاب، متولی و ناظر وجود داشت اما در مدارس مدرن امروزی هیچ کدام از این افراد حضور ندارند.

قادری با اشاره به اینکه در مدارس سنتی روش یادگیری برای دانش آموزان دشوار بود ولی در مدارس امروزی اینگونه نیست، تصریح کرد: این تنها نقطه مثبت مدارس مدرن امروزی است اما در مدارس قدیمی در هر مدرسه یک درسی ویژه آن مدرسه تدریس می شد و با مدارس دیگر متفاوت بود و همان روز درس تدریس شده پرسیده می شد اما در مدارس امروزی سرفصل تدریس تمامی مدارس یکی است و در پایان هر سال امتحان مشترک گرفته می شود.

وی به میرزا حسن تبریزی معروف به رشدیه اشاره کرد و با ارایه تاریخچه ای از تشکیل مدارس رشیده در ایران و ترکیه ادامه داد: از شاخصه های این مدارس می توان به تدوین الفبای صوتی، استفاده از تخته سیاه، میز و صندلی، آموزش خواندن و نوشتن با روش جدید در مدت ۹۰ روز، رفع خشونت از مدارس قدیمی، آموزش موضوعات درسی جدید، استفاده از جدول اطلاعات هفتگی، زنگ تفریح و لباس متحد الشکل اشاره کرد.

این استاد دانشگاه خاطر نشان کرد: مدارس قدیمی سه ویژگی مهم داشتند یعنی مردمی، مستقل از دولت و آرمانگرا بودند اما مدارس امروز به دلیل تمرکز، همسانی، اداری شدن و کمی گرایی در طول ۱۰۰ سال گذشته تغییری نکرده اند و به جای اینکه دانش اموزان را برای آینده آماده کنند، آنها به گذشته باز می گردانند.

در این مراسم هچنین از ویژه نامه مدرسه مجله بهروان که درباره روانشناسی است رونمایی شد.