header photo

مهمترین رویدادهای جهان در سال 2022 میلادی

مهمترین رویدادهای جهان در سال 2022 میلادی

سال گذشته واقعاً نقطه عطفی در روابط بین‌الملل بود. از زمان آغاز عملیات ویژه در اوکراین در اواخر فوریه، روسیه با فشار بی‌سابقه‌ای از سوی غرب مواجه شده که منجر به جدی‌ترین وخامت روابط دو طرف پس از جنگ سرد شده است. در مسکو تاکید کردند که وضعیت دیگر مثل قبل نخواهد بود و خط مشی رو آوردن به شرق را اختیار نمودند.

آشفتگی در جهان که از زمستان شروع شد، در بقیه ماه ها نیزادامه داشت. مسائل مربوط به تامین مواد غذایی ناشی از بحران اوکراین، بحران انرژی در اروپا در رابطه با تحریم‌ها علیه روسیه، گسترش ناتو با درخواست عضویت سوئد و فنلاند دراین اتحادیه نظامی و حمله تروریستی به دو رشته از خط لوله گاز نورد استریم که کار آنرا برای مدت طولانی متوقف کرد، برخی از بارزترین مشکلات جهانی بودند.

موج تحریم ها و چرخش روسیه به شرق

از زمان آغاز عملیات نظامی ویژه در اوکراین، غرب صدها تحریم علیه روسیه در زمینه های مختلف از تجارت و انرژی گرفته تا سرگرمی و گردشگری اعمال کرده است. اتحادیه اروپا توافقنامه تسهیل روادید با روسیه را به حالت تعلیق درآورد. فشارها در حوزه دیپلماتیک ادامه یافت: تا ماه اوت، 550 دیپلمات روسی از 28 کشور غربی اخراج شدند. در همین راستا، وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که روسیه حضور دیپلماتیک خود را در کشورهای شرق، آفریقا و کشورهای دوست تقویت می کند: به زودی کنسولگری های روسیه در مالدیو و بالی و همچنین در آکتائو و سمرقند افتتاح خواهند شد.

این تغییرات همچنین بر مشارکت روسیه در سازمان های سراسری اروپایی تأثیر گذاشت. در ماه مارس، مسکو خروج خود از شورای اروپا و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را اعلام کرده اما اطلاع داد که در صورتی که تصمیمات دادگاه حقوق بشر اروپا مطابق با قانون اساسی روسیه باشد، از آن تبعیت خواهد کرد اما روز بعد، کمیته وزیران تصمیم گرفت که از 16 مارس عضویت روسیه در این سازمان متوقف شود. همچنین، از ماه سپتامبر، فدراسیون روسیه دیگر عضو کنوانسیون اروپایی حقوق بشر نیست. روسیه در ماه مه از شورای کشورهای دریای بالتیک خارج شد. پس از اینکه لهستان، رئیس دوره سازمان امنیت و همکاری اروپا ای در سال جاری از دادن اجازه شرکت هیئت روسیه به سرپرستی سرگئی لاوروف وزیر خارجه در نشست آن امتناع کرد، مسکو به طور جدی به این فکر کرد که روابط با این سازمان کارآمدی خود را دارد از دست می دهد، در آینده چگونه خواهد بود. به گفته لاوروف، روابط با غرب هرگز به شکل سابق خود نخواهد بود.

در تابستان، کالینینگراد، استان غربی فدراسیون روسیه، در معرض خطر انزوا قرار گرفتت. در آن زمان لیتوانی ترانزیت ریلی را محدود کرد و اعلام کرد که این ترانزیت تحریم های اتحادیه اروپا را نقض می کند. کمیسیون اروپا مجبور به مداخله در این وضعیت شده و توضیح داد که ترانزیت به کالینینگراد نقض تحریم ها نیست. در همان زمان، کمیسیون اروپا محدودیت هایی را برای ترانزیت کالاهای تحریم شده تعیین کرد.

گسترش ناتو

فنلاند و سوئد در شرایط اجرای عملیات ویژه روسیه، درخواست‌های عضویت در ناتو را در ماه مه به دبیرکل ناتو تقدیم کردند. تا به امروز، درخواست های آنها تنها توسط دو کشور از 30 کشور - مجارستان و ترکیه تایید نشده است. در همان زمان، بوداپست قصد خود را برای تصویب پروتکل های مربوطه در ماه فوریه 2023 اعلام کرد.

به نوبه خود، آنکارا در ابتدا به دلیل ترس از حمایت استکهلم و هلسینکی توسط حزب کارگران کردستان که در ترکیه به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده ، از آغاز روند بررسی درخواست ها جلوگیری کرد. با این حال، طرفین بعداً یک یادداشت امنیتی امضا کردند که تمام نگرانی های آنکارا را در نظر می گیرد. ترکیه نیز به نوبه خود ایرادات خود را نسبت به ورود سوئد و فنلاند به ناتو پس گرفت اما تاکید کرد که اگر این کشورها به وعده های خود عمل نکنند، با عضویت آنها در این ناتو موافقت نخواهد کرد.

از زمان امضای این سند، چندین نشست سه جانبه در مورد روند عضویت کشورهای شمال اروپا در ناتو برگزار شده است. مذاکرات بعدی در اواسط ژانویه برگزار می شود - روسای پارلمان های سوئد و فنلاند برای بحث در مورد این موضوع به ترکیه می آیند.

جهان در آستانه بحران غذایی است

موضوع مهم دیگر در سال 2022، خطر بحران غذایی بود که به دلیل تحریم ها علیه روسیه و مسدود شدن بنادر در اوکراین به وجود آمد. سیاستمداران غربی، روسیه را مسئول این بحران دانستند، در مسکو نیز به نوبه خود توضیح دادند که کشتی های حامل گندم از بنادر اوکراین را مقامات کی یف رها نمی کنند و طرف روسی آماده سازماندهی کریدورهای بشردوستانه برای صادرات مواد غذایی است و خود کشورهای غربی با اقدامات خود باعث شده اند که محدودیت های بیمه و محدودیت ورود کشتی ها به بنادر روسیه مانع تجارت عادی مواد غذایی شود.

معامله "غذا" یا "غلات" که در ماه ژوئیه توسط نمایندگان روسیه، ترکیه، اوکراین و سازمان ملل منعقد شد، تلاشی برای حل این مشکل بود. این معامله علاوه بر صادرات غلات و کودهای اوکراینی از طریق دریای سیاه، رفع انسداد صادرات مواد غذایی و کودهای شیمیایی روسیه را در نظر می گیرد. در اجرای آن مشکلاتی به وجود آمد - فدراسیون روسیه غرب را متهم به این کرد که غلات اوکراین عمدتاً به اروپا فرستاده می شود و نه به کشورهای نیازمند، و و صادرات گندم روسیه همچنان با تحریم های غرب مسدود شده است و ضمناً چند کشور اروپایی محموله های حاوی کودهای روسی را توقیف کرده و از آزاد کردن آنها حتی برای انتقال رایگان به کشورهای آفریقایی خودداری می کنند.

با در نظر گرفتن این موضوع، تمدید معامله مورد تردید قرار گرفت و روسیه در ماه اکتبر، پس از حمله کی یف به کشتی‌های ناوگان دریای سیاه و کشتی‌های غیرنظامی در آب‌های سواستوپل، فدراسیون مشارکت در آن را برای مدتی به کلی تعلیق کرد. در نتیجه تضمین اوکراین مبنی بر عدم استفاده از کریدورهای بشردوستانه در دریای سیاه برای مقاصد نظامی، مسکو سپس مشارکت خود را تجدید کرده و در نوامبر این قرارداد برای 120 روز دیگر تمدید شد.

نورد استریم به یک سر نخ بند است

در پایان ماه سپتامبر، انفجارهایی در دو خط لوله گاز صادراتی روسیه به اروپا به نام نورد استریم رخ داد که در نتیجه سه خط لوله از چهار خط لوله به طور کامل از کار افتادند و صدماتی دارای ماهیت نامعلوم دریافت کردند. اپراتور خط لوله آنها را بی سابقه خواند و گفت که تخمین بازه زمانی لازم برای تعمیرات غیرممکن است. دادستانی کل روسیه پرونده ای درباره یک اقدام تروریستی بین المللی را تشکیل داد و پس از این حادثه، رسانه های غربی به دنبال "ردپای روسی" در آن پرداختند و از وجود "کشتی های روسی" در منطقه وقوع حادثه خبر دادند. مسکو نیز به نوبه خود اعلام کرد که خودروهای دریایی و هوایی ناتو به تعداد بیشتری در منطقه وقوع حادثه حضور دارند و همچنین نشان داد که کسانی که قبلاً به چنین خرابکاری هایی متوسل شده بودند و می خواستند روابط بین روسیه و اروپا را قطع کنند در ورای این حملات بودند.

کشورهای اروپایی - سوئد، دانمارک و آلمان - شروع به انجام تحقیقاتجداگانه در مورد این حادثه بدون دخالت روسیه در آن کردند. به همین دلیل، روسیه اعلام کرد که نتایج تحقیقات آنها را نمی پذیرد. تا پایان دسامبر، هیچ یک از کشورهای اروپایی هنوز تحقیقات خود را تکمیل نکرده بودند. در عین حال، از اواخر ماه اوت، اروپا از طریق نورد استریم سوخت دریافت نکرده است. تحویل سوخت ابتدا به شدت کاهش یافت و سپس پس از بحران در اطراف اوکراین کاملا متوقف شد.

خط مشی مبادله زندانیان

با وجود روابط بسیار سرد و فرمت‌های عمیقاً منجمد گفتگو، روسیه و ایالات متحده در سال گذشته موفق شدند برای اولین بار در 12 سال گذشته دو بار زندانیان را مبادله کنند. روسای جمهور ولادیمیر پوتین و جو بایدن در ژوئن سال گذشته در ژنو توافق کردند که چنین مذاکراتی باید آغاز شود و قرار گذاشتند این مذاکرات در یک کانال ویژه - از طریق سرویس های ویژه – انجام شود. در پایان ماه آوریل، در نتیجه مذاکرات در بسته، خلبان کنستانتین یاروشنکو، که در سال 2010 در لیبریا بازداشت و سپس به ایالات متحده مسترد شده بود ، به روسیه بازگشت. در فرودگاه آنکارا، یاروشنکو با دانشجوی آمریکایی تروور رید، که در روسیه محکوم شده و در حال گذراندن محکومیت 9 ساله خود به اتهام حمله به ماموران پلیس در مسکو در سال 2019 بود، مبادله شد. در ایالات متحده، یاروشنکو به اتهام تدارک توطئه برای تحویل محموله بزرگ مواد مخدر به خاک آمریکا به 20 سال زندان محکوم شده اما گناهکار بودن خود را انکار کرده بود.

یکی تبادل دیگر بین دو طرف در ماه دسامبر برگزار شد. این بار امارات و عربستان میانجی شدند. بریتنی گرینر بسکتبالیست آمریکایی که در فوریه 2022 به دلیل مصرف پیپ حاوی حشیش دستگیر شد، در فرودگاه ابوظبی با ویکتور بوت روسی مبادله شد که در ایالات متحده به اتهام توطئه برای کشتن شهروندان آمریکایی و حمایت مادی از تروریسم به 25 سال زندان محکوم شده بود. بوت تقریباً 15 سال در زندان بود. وی در سال 2008 به درخواست واشنگتن در نتیجه عملیات تحریک آمیز سرویس های اطلاعاتی آمریکا در تایلند دستگیر و به ایالات متحده منتقل شد. بوث همه اتهامات وارده به خود را رد کرد.

پس از این دو عملیات موفقیت آمیز، طرفین اعلام کردند که مذاکرات برای تبادل زندانیان ادامه خواهد یافت. واشنگتن در حال حاضر بیش از همه نگران سرنوشت پل ویلان است که در دسامبر 2018 به اتهام جاسوسی بازداشت شد. او به 16 سال زندان محکوم شده است.

"سونامی سرخ" آمریکا را پوشش نداد

در 8 نوامبر، انتخابات میان دوره ای در ایالات متحده برگزار شد که در آن کل مجلس نمایندگان کنگره (435 نماینده کنگره)، یک سوم سنا (35 سناتور) و بیش از نیمی از فرمانداران مجدداً انتخاب شدند. در نتیجه انتخابات، جمهوری خواهان با کسب 218 کرسی، کنترل مجلس نمایندگان را به خود بازگرداندند. با این حال، برخلاف پیش بینی ها، به اصطلاح "موج سرخ " ایالات متحده را پوشش نداد: دموکرات ها نه تنها توانستند کنترل سنا را حفظ کنند، بلکه موفق یک کرسی از جمهوری خواهان را در یکی از ایالت های کلیدی - پنسیلوانیا – گرفته و به دست خود بگیرند.

شکست دموکرات ها در انتخابات کنگره به شدتی نبود که انتظار می رفت و تفاوت دو حزب برتر تنها 9 کرسی بود که با این حال بیشتر از تلفاتی بود که طبق آمار بیش از نیم قرن اخیر معمولاً حزب رئیس جمهور در این انتخابات متحمل می شود. بنابراین، جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا تاکنون از کسب "رای عدم اعتماد" اجتناب کرده است، در حالی که رقیب بالقوه او در انتخابات ۲۰۲۴، دونالد ترامپ، متحمل شکست غیررسمی شد، زیرا به گفته کارشناسان، بسیاری از نامزدهای مورد حمایت او مورد حمایت آمریکایی های معمولی قرار نگرفتند.

انتخابات میان دوره ای، علیرغم اهمیت بیشتر سیاسی داخلی، ممکن است بر بحران اوکراین نیز تأثیر بگذارد، زیرا جمهوری خواهان قبلاً احتمال تجدید نظر در پارامترهای کمک به کی یف را اعلام کرده اند. با این حال، در یک نقطه، هم جمهوری‌خواهان و هم دموکرات‌ها بدون توجه به نتیجه انتخابات در اتفاق نظر باقی می‌مانند: هر دو حزب به مسیر ضد روسی و سیاست تشدید تحریم‌ها علیه مسکو ادامه خواهند داد.

درگذشت الیزابت دوم و هرج و مرج "نخست وزیران " در بریتانیا

در اوایل ملکه الیزابت دوم ، نماد سلطنت بریتانیا که بیش از 70 سال بر این کشور حکمرانی کرد، در سن 96 سالگی درگذشت و به این ترتیب رکوردی در تاریخ بریتانیا باقی گذاشت. او در اسکاتلند، در قلعه باالمورال، در بین اعضای خانواده اش درگذشت. پس از مرگ الیزابت، پسرش چارلز، که نام چارلز سوم را گرفت، به سلطنت رسید و همسرش کامیلا به عنوان ملکه همسر رسید.

در همان ماه، لیز تراس، وزیر خارجه بریتانیا، نخست وزیر این کشور و جایگزین بوریس جانسون در این سمت شد، اما او تنها 44 روز در این سمت کار کرد. طرح او برای حمایت از اقتصاد با انبوهی از انتقادات مواجه و او مجبور به استعفا شد. سلف او، بوریس جانسون، پس از یک سری رسوایی‌های مربوط به سیاست پرسنلی و برگزاری مهمانی‌ها در اقامتگاه دولتی در داونینگ استریت در طول قرنطینه سراسری ویروس کرونا، نخست‌وزیری را ترک کرد. جانسون پس از استعفای دسته جمعی اعضای کابینه و انتقاد از سخنرانی وی، استعفا داده بود.

در نتیجه، ریشی سوناک، وزیر دارایی سابق، که اکنون 42 سال سن دارد، سومین نخست وزیر بریتانیا در یک سال شد. او جوانترین نخست وزیر بریتانیا از سال 1812 و اولین نخست وزیر هندی الاصل در تاریخ بریتانیا است.

"خطوط قرمز" در تنگه تایوان

امسال در شرق آسیا نیز اوضاع ناآرامی حکفرما بود. سفر نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان، واکنش تند پکن را برانگیخت. مقامات چینی با مشاهده حمایت ایالات متحده از جدایی طلبی تایوان، سفر او را محکوم کردند. بلافاصله پس از خروج پلوسی از جزیره تایوان ، ارتش آزادیبخش خلق چین مجموعه ای از عملیات ها و تمرینات نظامی را در سواحل آن انجام داد. بعداً، پکن دو بنیاد تایوانی، خود پلوسی و نزدیکانش را تحریم کرد. شی جین پینگ، رئیس جمهور چین نیز به نوبه خود به جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا گفت که تایوان خط قرمزی در روابط چین و آمریکاست که نمی توان از آن عبور کرد. بایدن بر پایبندی واشنگتن به اصل چین واحد تاکید کرد.

همچنین کره شمالی تنش در آسیا را افزایش داد و به طور قابل توجهی تعداد آزمایش های موشکی خود را افزایش داد. به گفته کره شمالی، پرتاب موشک در شرایطی صورت می گیرد که تمرینات نظامی مشترک بین آمریکا و کره جنوبی تشدید شده است. از سوی دیگر، سئول و واشنگتن بر این باورند که پیونگ یانگ مسئول افزایش تنش است و وعده پاسخ حتی سخت‌تر را می‌دهند. در مجموع، از ابتدای سال، کره شمالی بیش از 30 پرتاب موشک، از جمله پرتاب موشک های کروز و موشک بالستیک قاره پیمای میان برد از نوع هوآسونگ-۱۲ (Hwaseong-12) به فاصله بی سابقه 4500 کیلومتری را انجام داده است. در اوایل سپتامبر، کره شمالی در گزارش تحت عنوان "سیاست در زمینه سلاح های هسته ای" در سطح قانونگذاری اعلام کرد که یک کشور هسته ای است و رهبر این کشور، کیم جونگ اون، به تنهایی حق دارد در مورد سلاح های هسته ای تصمیم بگیرد.

ترور آبه

در ماه ژوئیه، جهان از مرگ شینزو آبه، نخست وزیر سابق ژاپن، که هنگام سخنرانی در یک گردهمایی مبارزاتی در استان نارا به ضرب گلوله کشته شد، شوکه شد. گلوله ها کشنده بودند : زخم روی قفسه سینه آنقدر عمیق بود که به قلب وی رسید. این سیاستمدار مشهوربه بیمارستان منتقل شد اما پنج ساعت بعد به دلیل از دست دادن خون درگذشت. او 67 سال داشت. جنازه آبه 12 ژوئیه سوزانده شد و مراسم دولتی و رسمی تشییع جنازه وی 27 سپتامبر برگزار گردید.

قاتل آبه، تتسویا یاماگامی، که در صحنه جنایت دستگیر شد، در بازجویی اعتراف کرد که از پاییز گذشته برنامه ریزی برای ترور وی را آغاز کرده است. وی در جریان این حمله از سلاح گرم دست ساز استفاده کرد. به گفته او، او تصمیم به کشتن نخست وزیر سابق ژاپن گرفت زیرا آبه را عضو یک سازمان مذهبی می دانست که خانواده اش را ورشکست کرد.

قدرت شی جبن پبنگ

بیستمین کنگره حزب کمونیست چین در ماه اکتبر در پکن برگزار شد و کمیته مرکزی جدیدی را انتخاب کرد که پس از پلنوم، شی جین پینگ را برای سومین دوره به عنوان دبیرکل تأیید کرد. پس از لغو محدودیت دو دوره در سال 2018، شی جین پینگ می تواند به شکل موثر کشور خود را به طور نامحدود رهبری کند. در همان زمان، رهبر کنونی جمهوری خلق چین همطراز "پدران بنیانگذار" چین جدید شد: حالا در مقدمه قانون اساسی کشور نه تنها نام و ایده‌های مائو تسه تونگ و دنگ شیائوپینگ بلکه همچنین نام شی جین پینگ و ایده های او در مورد سوسیالیسم دیده می شود.

کنگره بیستم حزب کمونیست چین نقش شی جین پینگ را بیشتر تثبیت کرده و ایده های او "مارکسیسم قرن بیست و یکم" و "جوهر فرهنگ چینی و روح چینی" نامیده شده است. در روزهای وقوع این رویدادها، رهبر چین اظهار داشت که پکن به اصلاحات در ارتش چین ادامه خواهد داد تا تا صدمین سالگرد تشکیل آن در سال 2027 نیروهای مسلح در سطح جهانی را به دست آورد. رهبر چین با توجه به مشکلات اطراف تایوان، گفت که برای اتحاد مسالمت آمیز مجدد با این جزیره تلاش خواهد کرد، اما قول نخواهد داد که استفاده از زور را کنار بگذارد.

اعتراضات علیه حجاب اجباری

پس از مرگ دختری به نام مهسا امینی پس از بازداشت او توسط گشت ارشاد در 13 سپتامبر به دلیل بد حجابی تظاهرات گسترده ای در پاییز امسال سراسر ایران را فرا گرفت. اعتراضاتی که با مبارزه زنان برای حقوقشان (تحت شعار "زن، زندگی، آزادی") آغاز شد، با درخواست شرکت کنندگان برای تغییر نظام دین سالار حاکم ، به سرعت خصلت سیاسی تند و تیزی پیدا کرد.

اعتراضات بیش از 2.5 ماه با درجات مختلف ادامه یافت و طی آن درگیری هایی با پلیس و نیروهای امنیتی رخ داد: طبق گزارش حکومت ایران ، حداقل 200 نفر کشته شدند و سازمان های مختلف بیش از 200 میلیون دلار خسارت دیدند. تعدادی از رسانه ها این اعتراضات را بزرگترین چالش نظام کنونی از زمان شکل گیری آن پس از انقلاب 1357 خواندند. همچنین گزارش هایی مبنی بر انحلال گشت ارشاد منتشر شد ، اما این خبر اندکی بعد، هرچند بطور غیررسمی، رد شد.

به قدرت رسیدن برای سومین بار

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر سابق و رهبر حزب لیکود اسرائیل پس از یک سال و نیم وقفه برای سومین بار به قدرت بازگشت. این سیاستمدار که در سال 2022 73 سالگی تولد خود را جشن می گیرد، بیشترین رهبری را در تاریخ دولت اسرائیل داشته است - از سال 1996 تا 1999 و از سال 2009 تا 2021.

در ماه نوامبر، یک انتخابات زودهنگام دیگر پارلمانی در اسرائیل برگزار شد - پنجمین انتخابات در سه سال و نیم گذشته، که در نتیجه آن بلوک نتانیاهو اکثریت در کنست با 64 رای را به دست آورد. رئیس‌جمهور اسرائیل مأموریت تشکیل دولت جدید به نتانیاهو واگذار کرد و دلایل زیادی وجود دارد که باور کنیم این بار دولت بر یک اکثریت متحد و باثبات از لحاظ ایدئولوژیک تکیه خواهد داشت . در عین حال، جلسات محاکمه نتانیاهو به اتهام فساد و فریب افکار عمومی همچنان در دادگاه منطقه ای اورشلیم ادامه دارد.

ناتوانی احزاب پیروز در ایجاد یک دولت قابل دوام بر اساس اکثریت پارلمانی باعث برگزاری انتخابات زودرس در اسرائیل شده است. کارشناسان معتقدند پس از پیروزی نتانیاهو، بحران سیاسی طولانی مدت در این کشور برطرف خواهد شد.

گزارش از اسپوتنیک

Go Back

Comment