واشنگتن کارت‌های خود را در قفقاز جنوبی رو میکند
مرتضی جعفرپور مقدم
آمریکا در نظر دارد با کمک‌‌های همه جانبه خود به ارمنستان، این کشور را از مدار نظامی-سیاسی روسیه خارج کرده و همچنین ارتباط زمینی روسیه با ایران و ترکیه را تحت تاثیر قرار دهد.
با روی کار آمدن دولت جدید ارمنستان از پی اعتراضات خیابانی ماه گذشته به نظر می‌‌رسد تمایل و رغبت دولت‌‌های غربی به این دولت جدید افزایش یافته است. این میل و رغبت به آسانی در بیانات سران دولت‌‌های غربی در ارتباط با ارمنستان طی یک ماه گذشته مشهود بوده است. رفتار آمریکا به عنوان رهبر جهان غرب نیز در این خصوص کاملا بارز بوده است.
آمریکا که تحریم‌‌های شدیدی را طی چند ماه گذشته علیه روسیه اعمال کرده است در برخورد با ارمنستان دست و دل بازتر عمل میکند. به راستی در پس پرده دیدارهای مستمر سفیر آمریکا در ایروان با سران دولت جدید ارمنستان چه راضی نهفته است؟
به گفته ریچارد میلز، سفیر ایالات متحده آمریکا در ایروان و با استناد به سخنان سخنان بریجیت برینک، معاون اروپایی و اوراسیایی نهاد ریاست جمهوری آمریکا این کشور در نظر دارد تا کمک‌‌های مالی آبه ارمنستان اعطا نماید. این دیپلمات آمریکایی طی چند روز گذشته با آرمن سارکیسیان، رئیس جمهور ارمنستان، نیکول پاشینیان،نخست وزیر ارمنستان و زوگراب مانیساکیان، وزیر خارجه ارمنستان دیدار داشته است.
در سال 2008 ایالات متحده آمریکا در قالب طرحی با عنوان "فراخوان هزار ساله" کمک مالی 235.6 میلیون دلاری برای ارمنستان را تصویب کرده بود. اما به دنبال حوادث و اعتراضات خیابانی ارمنستان در آن سال که منجر به کشته شدن 10 نفر از شهروندان عادی این کشور به دست دولت سرژ سارکیسیان شد، کمک مالی در نظر گرفته شده از سوی آمریکا به حالت تعلیق درآمد. با گذشت 10 سال از این تصمیم دولت آمریکا و به دنبال تغییر دولت در ارمنستان با اعتراضات مسالمت آمیز شهروندان و روی کار آمدن پاشینیان به عنوان یک رهبر متمایل به غرب، لابی ارامنه در آمریکا کمک مالی 140 میلیون دلاری از دولت آمریکا درخواست کرده است که این موضوع از سوی مایک پمپئو مورد استقبال قرار گرفته و وعده بررسی این موضوع در سنای این کشور داده شده است.
با در نظر گرفتن دیدارهای پیاپی سفیر آمریکا در ایروان با سران دولت جدید ارمنستان ودر حاشیه ماندن روسیه در این کشور و همچنین وعده کمک های همه جانبه آمریکا به ارمنستان می توان استنباط کرد که آمریکا از تغییرات صورت گرفته در ارمنستان بسیار خرسند بوده و حتی در بخش هایی نقش کارگردانی این سناریو را برعهده داشته است. البته نباید از این نکته نیز غافل شد که پاشینیان نیز سخاوت آمریکایی ها را بی پاسخ نگذاشته و تقریبا تمامی اعضای هیئت دولت جدید را از نیروهای غربگرا گزینش کرده است.
واقعیت امروز موجود در ارمنستان گویای این مطلب است که مشکل اساسی امروز این کشور تامین مالی است. بالطبع طرفی که تامین مالی را صورت می دهد مستوجب ستایش و طرفی که نمی تواند این تامین مالی را انجام دهد شایسته ناسزاگویی خواهد بود. و آنچه هویداست تامین کننده امروز بی شک آمریکاست اما نباید از نظر دور داشت که آمریکا حتی یک دلار خود را بیهوده برای کشوری خرج نمی کند. هدف آمریکا از این دست و دل بازی ها در واقع امر خارج کردن ارمنستان از دایره نفوذ سیاسی-نظامی روسیه است.
هدف مهم دیگری که آمریکا از این کمک های مالی به ارمنستان در پی آن بوده و از دید بسیاری از کارشناسان امر مغفول مانده است نزدیکی به ایران از مرزهای شمالی کشور است. آمریکا با حضور گسترده در ارمنستان سعی خواهد کرد هم روابط میان ایران و ارمنستان را تا حد ممکن محدود کند و هم رابطه نزدیک میان روسیه و ایران و حتی ترکیه را از مرز زمینی ارمنستان تحت الشعاع قرار دهد.
واکنش روسیه به این تحرکات آمریکا در حال حاضر با سکوت همراه بوده است. اما سکوت روسیه یقینا طولانی مدت نخواهد بود. زیرا ارمنستان تنها نقطه ای از قفقاز جنوبی است که روسیه از زمان فروپاشی شوروی پایگاه نظامی ثابت در آن داشته و تماس های زمینی این کشور با ترکیه و ایران تنها از خاک ارمنستان صورت می گیرد.
روسیه بی گمان از تغییرات صورت گرفته به نفع آمریکا چشم پوشی نخواهد کرد.خاصه اینکه روسیه یکی از بزرگتیرن تامین کنندگان انرژی و تسلیحات ارمنستان نه به قیمت بازارهای بین المللی بلکه به قیمت داخلی است. لذا مجازات روسیه علیه ارمنستان در این خصوص می تواند سهمگین باشد.
