پیروزی مردم بولیوی بر کودتای آمریکایی

مجله دانش و امید

نزدیک به یک سال پیش، امپریالیسم آمریکا و نولیبرال‌های بولیوی در یک کودتای انتخاباتی شرم‌آور دولت چپ‌گرای «جنبش به سوی سوسیالیسم» به رهبری اوو مورالس را سرنگون کردند. این نوع کودتاهای آمریکایی در آمریکای لاتین و البته همه جهان شناخته شده‌اند: کودتای 1973 ژنرال جنایتکار آگوستو پینوشه‌ علیه میهن‌دوست برجسته دکتر سالوادور آلنده در شیلی؛ کودتای نظامیان در سال 2002 علیه هوگو چاوز، رئیس جمهور قانونی ونزوئلا؛ و کودتای 2010 علیه دکتر رافائل کوره‌آ، رئیس جمهور محبوب اکوادور از آخرین نمونه‌های این وحشی‌گری امپریالیسم آمریکا و متحدان نولیبرال داخلی‌اش به شمار می‌روند.

اوو مورالس، رئیس جمهور قانونی بولیوی که اکنون در آرژانتین به سر می‌برد، اخیرا در مصاحبه‌ای با تارنمای «ژاکوبن» پرده از راز کودتای انتخابی علیه دولت خود برداشت: «در دسامبر گذشته سناتور جمهوری‌خواه آمریکا ریچارد بلک اعتراف کرد که این کودتا در آمریکا برنامه‌ریزی شده بود. من از آنچه مالک شرکت خودرو سازی تسلا، ایلان ماسک در 24 ژوییه گفت، حیرت کردم. او به صراحت گفت که در کودتا مشارکت داشته است. آن کودتا برای کنترل منابع طبیعی ما، برای ماده ارزشمند لیتیوم به انجام رسید. دولت تصمیم گرفته بود که تولید لیتیوم را صنعتی کند. قراردادهایی با اروپا و چین امضا شده بود. ما برنامه داشتیم که 41 کارخانه تولید لیتیوم، بیش از 15 کارخانه تولید کلرید پتاسیم، کربنات لیتیوم، هیدروکسید لیتیوم و 3 کارخانه برای ساخت باتری‌های لیتیوم و کارخانه‌های دیگری برای ساخت محصولات جانبی بسازیم. ما اعلام کرده بودیم که این جا دیگر جای امپریالیسم آمریکا نیست و این جرم نابخشودنی حزب ما و من به عنوان رئیس جمهور قانونی بولیوی بود. در واقع کودتا الگوی اقتصادی ما را هدف گرفته بود که الگوی اقتصادی صندوق بین‌المللی پول را رد کرده بود.

دولت اوو مورالس در 14 سالی که کشور را اداره می کرد، نفت، گاز و آب را ملی کرد و به اقدامات گسترده‌ای برای بهبود زندگی زحمتکشان و بومیان سرخپوست بولیوی دست زد. این اقدامات میهن‌دوستانه بولیوی را به سرآمد کشورهای آمریکای لاتین در زمینه رشد اقتصادی تبدیل کرد. در واقع «حزب به سوی سوسیالیسم» و اوو مورالس در نبرد علیه خصوصی‌سازی‌های گسترده در زمینه‌هایی چون نفت، گاز و حتی آب به پیروزی رسیده بودند.

مورالس در همین گفتگو به دستاوردهای دولتش می‌پردازد و می‌گوید: مردم باید از این واقعیت مهم آگاه باشند که در سال 2005 که نفت را ملی کردیم، درآمد سالانه نفت 435 میلیون دلار آمریکا بود. پس از ملی شدن تا ژانویه 2019 درآمد نفتی به 5.5 میلیارد دلار رسید. در سال 2005 کل تولید ناخالص داخلی ما 9.5 میلیارد دلار بود ولی تا ژانویه سال 2019 این رقم به 42 میلیارد دلار رسید.

علیرغم کودتای نوامبر 2019، و سرنگونی دولت قانونی مورالس و سرکوب وحشیانه و کشتار کارگران، دهقانان، روزنامه‌نگاران، دانشجویان و بومیان سرخپوست، کودتاگران نتوانستند خدشه‌ای در محبوبیت جنبش به سوی سوسیالیسم و اوو مورالس وارد کنند.

 رئیس جمهور غیرقانونی به سرعت دست به کار شد و با در پیش گرفتن سیاست‌های نولیبرالی به خصوصی‌سازی‌های گسترده در زمینه‌هایی چون نفت، گاز، آب، بهداشت و آموزش دست زد و با افزایش نابرابری به خشم توده‌های بولیوی دامن زد.

سرانجام پس از چندین بار تعویق انتخابات ظاهراً به بهانه گسترش ویروس کرونا، اما در واقع برای تغییر شرایط کشور و مناسبات طبقاتی، دولت کودتایی در 27 مهرماه به انتخابات تن داد. در این انتخابات لوئیس آرسه نامزد حزب جنبش به سوی سوسیالیسم با 52 درصد آرا به پیروزی رسید و رقیب نولیبرال او، کارلوس مسا، تنها به 31درصد آرا دست یافت. لازم به یادآوری است که در انتخابات سال گذشته هم کارلوس مسا نتیجه انتخابات را به مورالس واگذار کرده بود که با کودتای انتخاباتی، دولت قانونی مورالس را سرنگون و او را وادار به خروج از کشور کردند.

لوئیس آرسه در نخستین سخنان خود پس از پیروزی اعلام کرد که با این پیروزی دموکراسی واقعی بار دیگر به بولیوی باز خواهد گشت و دولت بهبود زندگی مردم و ایجاد وحدت ملی را در رأس برنامه‌های خود قرار داده و دنبال خواهد کرد.