header photo

اراده‌ی دولت و سیل

اراده‌ی دولت و سیل

مهسا اسداله‌نژاد

عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست، می‌گوید که کشور بعد از ۱۱ سال خشکسالی از خطر کم‌آبی نجات پیدا کرد. ۸۰ میلیارد متر مکعب بارندگی در کشور روی داد. تراز دریاچه ارومیه ۲۶ سانتی‌متر افزایش یافته است.

بهنام سعیدی، سخنگوی مدیریت بحران کشور، می‌گوید شش استان در وضعیت اضطراری هستند و ۴۰۰ شهر و روستا درگیر شرایط جویِ اخیر شده‌اند، ۷۸ جاده میان‌شهری، ۲۱۹۹ جاده روستایی و ۸۴ دهنه پل مسدود شده و ازبین‌رفته‌اند.

بر اثرِ سیل ۴۲ نفر در روزهایِ نخست سال کشته شده‌اند و روشن نیست با توجه به فاجعه‌ی دو روز اخیر و فاجعه‌های محتملِ روزهایِ آتی تعداد کشته‌شدگان چند نفر خواهد بود.

این روزها کسانِ زیادی موضع‌گیری‌های مختلفی کرده‌اند. عده‌ای بر بی‌کفایتی همیشگی دولت دست گذاشته، عده‌ای از موفقیتِ نسبی اداره‌ی شورایی مردم در نبودِ مسئولیت دولت سخن راندند. برخی هم می‌گویند که این روزها بیش از هر چیز به همدلی نیاز داریم و به‌ جایِ گشتن دنبالِ مقصر، بیایید تا با «همدلی» و «همیاری» از خساراتِ وارده و احتمالی بکاهیم.

محیط‌زیستی‌ها هم مشغولِ بحث درباره‌ی عبور یا عدمِ عبورِ ایران از خشکسالی هستند و از این می‌گویند که ما که گفته‌بودیم چیزی به نامِ پیش‌بینی دوره‌ی خشکسالی وجود ندارد، اما بارش‌هایِ اخیر نشان‌گرِ عبور از قحطی آب نیست، صرفاً می‌توانیم دل ببندیم که «سالِ تر» اندکی اوضاع را بهتر خواهد کرد.

دلمشغولی به بحثِ آخر در این شرایطِ بحرانی چندان چنگی به دل نمی‌زند. اما کسانی که از «بیایید دنبالِ مقصر نگردیم» حرف می‌زنند، سخت آدرس غلط می‌دهند و کسانی که بر موفقیتِ اداره‌ی شورایی مردم تاکید می‌کنند، مسئله‌ی دولت را خواه‌ناخواه دور می‌زنند. پس باید باز هم بر بی‌کفایتی همیشگی دولت دست گذاشت؟‌ یقیناً.

به‌نظرمی‌رسد در چنین بحرانِ همه‌گیری که مناطقِ گسترده‌ای را درگیر کرده‌است، تنها سوژه‌ای که بنابر خصلتِ «عمومی» و «یکپارچه‌/هماهنگ‌کننده‌اش» می‌تواند از پسِ رتق‌وفتقِ امور، خصوصاً پس از فروکش‌کردنِ ظاهری سیلاب، برآید، اراده‌ی جمعی‌ست که در هیئت یک دولتِ غیرِ بیگانه‌شده نمود یافته باشد. اما در شرایطِ بیگانگیِ دولت و شاید دقیق‌تر باید گفت بیگانگیِ نظمِ مستقر، با چه شکلی از دولت سروکار داریم؟

طبقِ آخرین پیمایش ارزش‌ها و نگرش‌هایِ ایرانیان(۱۳۹۴)، حدود ۷۰ درصد مردم احساس می‌کنند که در صورتِ وقوع بی‌عدالتی در‌قبال‌شان احتمالِ آنکه بتوانند استیفایِ حق بکنند، وجود ندارد. این داده نمی‌تواند به‌تمامی نشان‌گر حسِ بی‌مسئولیتی دولت/نظمِ مستقر درقبالِ رسیدگی به‌ حقِ از‌دست‌رفته یا مالِ ضایع‌شده باشد،‌ اما نشانه‌ی قابلِ توجهی‌ست در تصورِ دولت/نظم مستقر به‌مثابه‌ی یک شکلِ تاریخیِ بیگانه.

دولتی که نمی‌تواند بنا بر خصلتِ ذاتیِ هماهنگ‌کننده‌اش امورِ افتاده در دست‌اندازهای طبیعی را سامان دهد –اینجا غیرطبیعی‌اش را در پرانتز می‌گذاریم- ، آیا از دولت‌بودنِ خودش ساقط شده یا دولتِ ضعیفی‌ است؟‌ موردِ تاریخی دولتی که ما با آن روبه‌رو هستیم به دو شکلِ واگرا اعمالِ قدرت می‌کند: در شکل اول که اعمال قدرت از مجرایِ اعمالِ انحصاریِ خشونت باشد، هیچ کم ندارد. هر جا که شکلی از قانونِ موجودیت‌بخش‌اش زیر سوال می‌رود، به‌ شدیدترین نوعِ ممکن واکنش نشان می‌دهد و تمام‌قد حضور می‌یابد. در شکل دوم که اعمالِ قدرت از مجرای اعمالِ حکمرانی و ساماندهیِ امور است، کم هیچ ندارد. نه‌ تنها ضعفِ عجیب‌وغریبی از خود نشان می‌دهد که تازه روشن می‌شود چه خرابکاری‌هایی که پیش از فاجعه به ‌وقوع نپیوسته‌است.

جمع‌بندی کنیم: به‌نظرمی‌رسد در شرایطِ نظمِ مستقر فعلی، اراده‌های پراکنده‌ای دست‌اندرکارِ ساماندهی به امورند که در شرایطِ وقوع بحران کم‌وبیش وارد گود می‌شوند، چه باز هم به‌ صورتِ پراکنده ریل‌گذاری‌های درست صورت گرفته‌باشد چه نه. اراده‌یِ متجلی در نمونه‌ی تاریخی دولتی که با آن روبه‌روییم، اراده‌ی معطوف به اعمالِ زور هنگامِ درخطرقرار‌گرفتنِ موجودیت‌اش است، این اراده میلی به رتق‌وفتقِ امور به‌گونه‌ای که آسیب‌زایی کمتری به همراه داشته باشد، ندارد. اما آیا این به ‌معنایِ آن است که اراده‌هایِ پراکنده را جایگزینِ اراده‌ی عمومی و یکپارچه‌ساز جهتِ رویارویی با بحران کنیم؟ بحث مفصل و پرسش گشوده‌ای‌ست، اما عجالتاً می‌توان گفت ما، حداقل در بحرانی چنین فراگیر، نه به این «جایگزینی» که به «تغییرِ» اراده‌یِ نمودِ تاریخیِ روبه‌روی‌مان نیاز داریم.
منبع: پروبلماتیکا

توضیح عکس:

بازگشایی محور جدید دسترسی به پلدختر؛ خسارت سنگین سیل به لرستان 
استاندار لرستان:
علاوه بر ارتباط قبلی که از بامداد امروز آغاز شده بود مسیر جدید را درحال بازگشایی هستیم و امیدواریم اواخر امشب تا اوایل فردا این مسیرهم بازگشایی که بتوانیم خدمات رسانی راحت تر انجام دهیم
متاسفانه حجم خسارات خیلی بالاست
اولویت اصلی ما شهر پلدختر و شهر معمولان و روستاهای اطراف رودخانه کشکان است.

Go Back

Comment