دکتر محمد حسین یحیایی

رویا های شیرین و واقعیت های تلخ

اوضاع اقتصادی، اجتماعی و سیاسی ایران هر روز بغرنج تر از روز گذشته به پیش می رود، توده های مردم بویژه تهیدستان از افزایش روز افزون قیمت ها به ستوه آمده اند، کارگران و زحمتکشان با تورم بالای 60 درصد هر روز سفره خود را کوچک تر می کنند، برای اجاره خانه به حاشیه شهر ها پناه می برند، اغلب کنشگران اجتماعی هشدار می دهند که شورش گرسنگان در راه است که هیچ نیرویی قادر به مهار آن نخواهد بود، فرماندهان سپاه و نیروهای امنیتی جامعه را تهدید باران می کنند ولی کسی به گفتار متناقض آنها تره ای خرد نمی کند، گاهی خامنه ای پا به میدان می گذارد تا مردم خشمگین و جوانان شورشگر را آرام کند و با گفتار بی سر و ته خود امید را در دلها زنده کند، ولی به سرعت گفتارش به ضد خود تبدیل می شود، شرایط ذهنی جامعه برای یک تحول اجتماعی هر روز آماده تر می شود، همدلی، همکاری و همبستگی ملل در گستره ایران می تواند با استفاده از این شرایط ذهنی شرایط عینی را فراهم آورد و جامعه را از این استبداد دینی و ارتجاعی نجات دهد. رژیم ولایت از همه ابزار های پیدا و ناپیدای خود استفاده می کند تا این همکاری بین ملل صورت نگیرد و اختلاف و گسست بین آنها به بهانه های گوناگون و گاهی واهی افزایش یابد.…

Read more

رحیم کاکایی

مختومقلی فراغی؛ شاعری نيرومند‌تر از مرگ

ای مختومقلی راز خود را از خلق مپوشان (مختومقلی)

تاريخ هنر و ادبيات جهانی در کشورهای گوناگون و نزد هنرمندان گوناگون نشانگر آن است که چگونه ايده‌ها، تخيل و آفرينش هنری، چهرهپردازی زندگی و آنچه که از بُعد زندگی و تعميم‌پردازی هنری از زندگی ارائه می‌شود، هرچند کاملاً يکسان نيستند، اما گاه نزديک و شبيه هستند و بدون هيچ‌گونه اقتباس و تقليدی و بدون کپی‌برداری کورکورانه از زندگی و جدا از يکديگر به‌وجود آمده‌اند.  تخيل هنری اين هنرمندان که عواطف انسان را به‌خود جذب می‌کردند، خود هيچ‌کدام جای ديگری را نگرفتند. زيرا هر کدام از راه‌های گوناگون اين تخيل را همه‌جانبه، درست مانند خود زندگی يا بُرشی از آن را با تمام پيچيدگی‌هايش از نو ارائه و تفسير کردند. اين هنرمندان نمی‌توانستند يکديگر را بشناسند، اما آن‌ها در يک دوران می‌زيستند. شايد اين آن سرچشمه‌ای است که انگيزه و علت نزديکی معنوی و ايده‌های خلاق بيان شده‌ آن‌ها می‌شد.   از اين‌رو در بسياری موارد همانندی پديده‌های هنری و اجتماعی بين مختومقلی و شاعران هم‌دوره وی دور از يکديگر نبودند. مختومقلی هنر نومايه‌ای خلق کرد که به‌مثابه کشف چيزی نو در ادبيات ترکمن است. وی ضرورت‌های انسانی و بشری و جنبه‌های ناشناخته زندگی را ديد، شناخت و احساس کرد که کسی تا آن دوران در ميهن وی نديده، نشناخته و حس نکرده بود. صحنه ادبيات مختومقلی پيکار دائمی در زندگی بود.  درادبيات ترکمنِ پيش از مختومقلی دو روند ادبی رشد کرده بود. روند نخست، با ادامه سنت ادبيات ترکی آسيای ميانه و با توجه به غزليات، درکل، بر ايجاد غزل‌های عا…

Read more

هفتمین سفر سندباد

به یاد دکتر پرویز شهریاری، پدر ریاضیات نوین ایران

(۱۳۹۱- ۱۳۰۵)

پیش درآمد (۱)

پس از اندک زمانی دریافتم که من نیز از زمره ی آنانم که خواب خوش بشریت را برمی آشوبند. (هبل)

خورشید، تازه بال برکشیده است که زنگ در خانه به شیون آغاز می کند: سکوت ناگزیر بامدادی را چه کسانی برآشفته‌اند؟ در میانه ی راهرو اما نگاه‌های پرسش آمیز استاد سال- خورده و بانوی پرستار او در هم گره می‌خورند. آن گاه زن می‌رود و از پشت در کوچه، بلند بلند می‌پرسد:” کیه؟” – با استاد کار داریم!

استاد که این همه را شنیده است می رود و در کوچه را به آرامی می‌گشاید: سه پاسدار نخراشیده با ریش‌های برآمده و چهره‌های خشم گین پشت در کوچه ایستاده‌اند. نآگاه، یکی از این هر سه با اندامی فربه و شکمی برآمده پیش‌تر می‌رود و تا استاد بلند بالا در خانه را فروبندد، پای راستش را که پوتین ارتشی برآن سنگینی می‌کند میان در می‌گذارد. استاد برای لحظاتی به کشتارهای زنجیره ای که تا آن هنگام چندین قربانی گرفته بودند می‌اندیشد و در می‌یابد که این بار پستا (نوبت) اوست. و بی که خود را ببازد می‌پرسد:” چه کار دارید؟…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

رولت روسی را خامنه ای به تنهایی بازی می کند

خامنه ای بعد از سه سال غیبت از مشهد بار دیگر در آنجا ظاهر شد و سخنان کلیشه ای خود را این بار با ترس و لرز فراوان تکرار کرد. در لابلای گفتارش ناخشنودی و نگرانی از اوضاع اقتصادی بیشتر از گذشته مشاهده می شد، شاید هم در دل خود اظهار ندامت و پشیمانی می کرد از انتخاب رئیسی به ریاست اجرایی کشور که در مدت کوتاهی اقتصاد را بیشتر از گذشته به بن بست کشاند. خامنه ای از درخواست تغییر قانون اساسی و ساختار سیاسی کشور و همه پرسی به شدت برآشفته شده بود و گفت: تغییر قانون اساسی و ساختار اسلامی از نمونه های غربی و ضد اسلامی تحول است، مردم با نظام همبستگی دارند و این را در راهپیمایی 22 بهمن نشان دادند. خامنه ای با گذر از رخداد ها و اعتراضات 6 ماه گذشته که در آن صد ها انسان بیگناه به قتل رسیده اند و هزاران نفر بازداشت شده اند، گفت: معترضین درصد اندکی بودند و همزمان تکرار کرد که کشور در درون یک جنگ ترکیبی قرار دارد ولی آن را مانند گذشته باز نکرد و در پشت پرده ابهام و رمز و راز قرار داد که منظورش از جنگ ترکیبی چیست؟ این گفتار چند پهلو و گنگ آرامش را به جامعه باز نمی گرداند. مردم بویژه جوانان در مبارزه با ارتجاع از متد و روش های گوناگون استفاده می کنند که این رفتار فراگیر در جامعه نیرو های سرکوبگر را گیج و منگ کرده، از توان آنها می کاهد و با گذشت زمان و فرسودگی و خستگی، فرماندهان نگران آنند که نیرو های تحت فرمان از اجرای دستور تمرد و سرپیچی کنند که آنموقع خامنه ای با تیم خود و کاسه لیسانش تنها خواهد ماند و به تنهایی بازی رولت روسی را پیش خواهد برد زیرا در همه این مدت خود را…

Read more

بردار پرده از میان؛

گوشه‌هایی از زندگی قرة‌العین، زرّین‌تاج قزوینی

بذری که قرة‌العین در کشورهای اسلامی بیفشاند اکنون دارد از خاک بیرون می‌آید و سبز می‌شود... افتخار این بانوی بزرگوار در آن است که دفتر اصلاحات اجتماعی در سرزمین ایران به دست او گشوده شد. (توماس کِلی چِینی)

باید پذیرفت که زن راز بزرگ فرهنگ ما بوده است. همان‌گونه که قرن‌ها جسمش را در چادر پوشاندند، خصوصیات و صدایش را هم جزو مُحرّمات دانستند. یعنی این فقط جسم زن نبود که باید در حجاب می‌ماند، بلکه نامش، نشانش و صدایش هم باید مخفی می‌ماند. (فرزانه میلانی)

***

در یکی از روزهای سال ۱۸۱۷، در کوچه‌پس‌کوچه‌های قزوین، در خانه‌ای آجری و بزرگ، با مشبک‌کاری‌های ظریف،[1] که با معیارهای آن زمان خانه‌ای مجلل به شمار می‌آمد، دختری دیده به جهان گشود که عاقبت به پرآوازه‌ترین زن ایرانی سده‌ی نوزده میلادی بدل گشت. او را فاطمه نام نهادند، منتها به احترام مادربزرگش که او نیز فاطمه نام داشت و در خانه‌ی آن‌ها به سر می‌بُرد دخترک را در خانه اُم سَلمه (مادر مؤمنین) صدا می‌زدند. اُم سلمه، که بعدها طاهره نامیده شد، د…

Read more

نگاهی به سیر تاریخی انجمن‌های ایالتی و ولایتی و ارتباط آن به مسئلۀ ملی

نگارنده: امید سهروردی

درآمد

بیش از صد و ده سال از تصویب قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی در اولین مجلس برآمده از انقلاب مشروطیت می‌گذرد، ولی این قانون و لایحه‌های بعدی‌اش که به‌منظور توزیع قدرت وضع شده بودند، هرگز اجرایی نشدند وتمام مساعی هر دو رژیم ستم‌شاهی و ستم‌شیخی در جهت پایمال کردن حقوق مردم سیر کرده است. امروز تمرکز قدرت و همۀ اختیارات در مرکز و در دست دیکتاتوری مطلق‌العنان به‌نام ولی فقیه است. بر هرگونه تلاش برای احقاق حقوق ملی برچسب تجزیه‌طلبی و وابستگی به

بیگانگان  می‌زنند. به‌نوشتهٔ زنده یاد سعیدی سیرجانی در مقدمه کتاب تاریخ بیداری ایرانیان “خاصیت مشترک رژی‌های دیکتاتوری -علاوه بر سفاکی و فساد- این است که ذاتاً سوءِظنی و بدنیت‌اند و به‌همین علت نازک‌‌طبع و حساس. حکومت استبداد، مداح فرومایۀ وقاحت‌پیشه می‌خواهد؛ (گر خود روز را گوید شب است این) چشم بی‌حیای خود را به چشم خورشید تابان بدوزد و فریاد بله قربانش به گوش فلک رسد که اینک ماه و پروین. در حکومت وحشت و خفقان، مدیحه‌گران دستگاه قدرت، بت اعظم خویش را تافتۀ جدابافته‌ای می‌دانند که مظهر مجسم…

Read more

بار دیگر سخنی پیرامون روز جهانی زبان مادری

21 فوریه هر سال یادآور مبارزه برای زبان مادری است که از داکا پایتخت بنگلادش آغاز شد و سال ها بعد از سوی یونسکو، نهاد فرهنگی سازمان ملل متحد در تاریخ مبارزاتی برای رسیدن به عدالت و پیشرفت در جهان مدرن بعنوان روز جهانی « زبان مادری » جایگاه خود را پیدا کرد. برای نخستین بار در سال 1952 تعدادی از دانشجویان بنگالی زبان دانشگاه  « داکا » در اعتراض به تحمیل زبان اردو که از سوی حکومت پاکستان پیش برده می شد دست به اعتراض زدند و از سوی روشنفکران و فعالین اجتماعی مورد حمایت قرار گرفتند که با خشونت ورزی  نیرو های نظامی و امنیتی پاکستان تعدادی کشته و زخمی شدند. مبارزه برای زبان مادری، آغاز یک جنبش همگانی بود که تا اسقلال پیش رفت و کشور بنگلادش ( پاکستان شرقی ) از پاکستان جدا شد. در سال های بعد به درخواست دولت بنگلادش این روز بعنوان مبارزه برای دستیابی به زبان مادری در دستور یونسکو قرار گرفت، نخست در کنفرانس عمومی یونسکو مطرح شد سپس در نشست عمومی سازمان ملل در سال 2008 به تصویب رسید، در نتیجه ابعاد جهانی به خود گرفت و فعالین فرهنگی، سیاسی و اجتماعی به کندوکاو پیرامون زبان مادری و دستآورد های آن پرداختند و ضرورت کاربرد زمان مادری را در رشد فرهنگی، هویتی، احساسی و عاطفی با بهره گیری از کارشناسان علوم اجتماعی و تجربی مورد بررسی قرار دادند…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

دستبرد به دارایی های مردم با چراغ رهبری

رژیم جمهوری اسلامی بعد از برپایی خود در همان روزهای نخست تعدادی از مدیران رژیم سابق را به جرم حیف و میل اموال عمومی به جوخه اعدام سپرد، بانک ها و صنایع بزرگ را ملی کرد و با مصادره اموال برخی به جرم خیانت به ملت خواست نشان دهد که انقلاب کوخ نشینان علیه کاخ نشینان و یا مستضعفان علیه مستکبران است و همان مسیر را ادامه خواهد داد حتا  انعکاس این بینش و رفتار در اصل 44 از قانون اساسی خود را به نمایش گذاشت که مورد پسند نیرو های طرفدار انقلاب مردمی بود ولی با ادامه جنگ ویرانگر و کاسبان آن شرایط دیگری بوجود آمد. گروهی فرصت طلب در جایگاه سرمایه داران پیشین نشستند و بی رحمانه به حقوق کارگران و زحمتکشان تاختند و همه صدا های اعتراضی را هم به بهانه مخالفت با انقلاب و یا دگر اندیش خفه کردند. در پایان جنگ هم با تصویه و کشتار زندانیان به این باور رسیدند که دیگر تثبیت شدند.

خمینی …

Read more

دکتر اراني، حقيقت او و سوگندها

به مناسبت سالروز شهادت دکتر اراني

 14 بهمن سال 18 يکی از علماء بزرگ و با افتخار ايران در نتيجه ظلم دژخيمان سلطنت پهلوی حيات پر از افتخار خود را پايان داد. هيچ آزاديخواه و هيچ روشنفکر حقيقت پرست و هيچ کارگر زحمتکش نيست که روز چهاردهم بهمن ماه در دل او تاثر غم انگيز تجديد نشود. زيرا در همين روز بود که آن رهبر با ايمان آزادی بشر و عاشق حقيقت در زير پنجه ظالمانه عمال ظلم جاه طلبان ايران تلف شد.

دکتر ارانی کيست؟

با اينکه در زمان حياتش سعادت هم حضوری او نصيب من نشد و اين آرزوی من با وجود او برای هميشه در خاک مقبره امام زاده عبدالله مدفون گرديد من هميشه صدای او را مانند اينکه در حضورش هستم می شنوم و چهره موقر او را مانند اينکه صميمانه بروی من می خندد و گفتگو می کند می بينم و آنچه در دل دارم از او می پرسم و جواب ميگيرم. شايد او خود اگر در حال حيات بود اين اظهارات مرا بی دليل قبول نمی کرد و دليل می خواست من دليل قوی دارم. دليل من علمی و منطقی است. من شاگرد با ايمان او هستم، هيچوقت شاگردان او بی دليل سخن نگويند و حرف زور و بی منطق را از کسی نپذيرند.…

Read more