سرود حکومت ملی آذربایجان

Azerbaycan Milli Hoketinin Marşi

سرود حکومت ملی آذربایجان

آذربایجان! آذربایجان!
ای وطن پر افتخار فرزندان قهرمان
در رهت جملگی به جانبازی آماده‌ایم
در رهت جملگی به گذشت از خونمان قادریم
جاودان باش با پرچم سه رنگ خود
جاودان باش با پرچم سه رنگ خود
هزارن جا قربان تو شد
سینه‌ات میدان جنگها شد
سربازی که در رهت جان باخت، قهرمان شد
هر آن جانمان قربان تو باد تا تو چون گلستان آباد شوی
هزار و یک محبت بسوی تو…

Read more

«مرامنامه فرقه دموکرات آذربايجان»

مصوب نخستين کنگره فرقه دموکرات آذربايجان در دهم مهر ماه ۱۳۲٤

 مقدمه

تحولات بزرگ سياسی و اجتماعی جهانشمولی که در عصر معاصر به وقوع پيوست نشان داد که دوره اضمحلال اوضاع اجتماعی پوسيده و کهنه ای که بدون در اسارت نگه داشتن ملل جهان و سوء استفاده از زحمت آنها قادر به ادامه حيات نيست، فرا رسيده است.

امروز ملل دنيا بطور آشکار زنجيرهای ظلم و جور را برای هميشه پاره نموده و می خواهند به هر قيمتی که شده آزادي هايی را که بشريت به بهای قرباني…

Read more

بیانیۀ اوّلِ ماهِ مه ۱۹۳۶ م (۱۳۱۵ ش) به قلم دکتر تقی اِرانی

متنِ زیرین، متنِ بیانیه‌ای است که به مناسبت اوّلِ ماهِ مه ۱۹۳۶ م(۱۳۱۵ ش) در تهران نشر یافت و به‌وسیلۀ دکتر تقی اِرانی، رهبرِ شهید زحمتکشانِ ایران [در ایّامِ زندان] نوشته شده و از همین جهت نیز دارای ارزش تاریخی بزرگی است. این بیانیه [ضمن پیش‌بینیِ داهیانۀ آغاز جنگ دومِ جهانی] یکی از اسناد مورد اتکاءِ پلیس مختاری و دادگستری رضاشاهی علیه دکتر ارانی و "گروه ۵۳ نفر" بوده است. بیانیه متضمّنِ تحلیل از وضعِ جهان و ایران در دورانِ رضاشاه و در شرایطِ نگارش این سند است.…

Read more

جشن ماه مه و شعارهای کارگران و زحمتکشان ایران

سید جعفر پیشه وری/ روزنامه ی آژیر – یازده اردیبهشت ۱۳۲۴

امروز اول ماه مه است.در تمام نقاط کره زمین، هر جا که کارگر و زحمتکش متشکل وجود دارد، هر جا که کارگر خود را شناخته شخصیت طبقاتی پیدا کرده است امروز دست از کار کشیده جشن می گیرد. اتحاد و همبستگی خود را بمعرض نمایش میگذارد.

عید اول ماه مه برای تفریح و خوشگذرانی نیست. آنرا برای تشریفات برقرار نکرده اند. این عید مبارزه است. این عیدی است که طبقه کارگر بواسطه آن زور و توانایی خود را ا…

Read more

فرقه دمکرات آذربایجان و زبان مادری

تقریبا یک ماه پس از تشکیل «حکومت ملی آذربایجان» به رهبری سید جعفرپیشه ‌وری(۲۱ آذر ۱۳۲۴)، «زبان آذربایجانی» بعنوان «زبان رسمی دولتی» درآذربایجان ایران اعلام شد. حکومت ملی آذربایجان در تاریخ ۱۶ دی ۱۳۲۴ با حضور سیدجعفر پیشه‌وری اعلام کرد که از این پس «زبان آذربایجانی در آذربایجان زبان رسمی و دولتی محسوب می‌شود.»  این مصوبه 19 دی 1324 در روزنامه آذربایجان ارگان کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان منتشر و به اطلاع عموم رسید…

Read more

 فیلم مستند در آن سوی ارس (آرازین او تاییندا)

 پیرامون نهضت 21 آذر آذربایجان به زبان آذربایجانی

Read more

یک سندِ مهمّ ِتاریخی

متن بیانیۀ اوّلِ ماهِ مه ۱۹۳۶ م (۱۳۱۵ ش) به قلم دکتر تقی اِرانی

متنِ زیرین، متنِ بیانیه‌ای است که به مناسبت اوّلِ ماهِ مه ۱۹۳۶ م(۱۳۱۵ ش) در تهران نشر یافت و به‌وسیلۀ دکتر تقی اِرانی، رهبرِ شهید زحمتکشانِ ایران [در ایّامِ زندان] نوشته شده و از همین جهت نیز دارای ارزش تاریخی بزرگی است. این بیانیه [ضمن پیش‌بینیِ داهیانۀ آغاز جنگ دومِ جهانی] یکی از اسناد مورد اتکاءِ پلیس مختاری و دادگستری رضاشاهی علیه دکتر ارانی و "گروه ۵۳ نفر" بوده است. بیانیه متضمّنِ تحلیل از وضعِ جهان و ایران در دورانِ رضاشاه و در شرایطِ نگارش این سند است.…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی نا تمام ) بخش بیستم

دهه 40 خورشیدی بعد از یک دوره رکود اقتصادی که بیشتر حاصل کودتای 28 مرداد و مداخله نیرو های نظامی در امور اقتصادی و سیاسی بود، با تنش های شدید اجتماعی آغاز شد، برای برون رفت از بحران اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اجتناب ناپذیر بود، با اجرای اصلاحات ساختار اجتماعی و اقتصادی به سرعت تغییر کرد که نشانگر آمادگی جامعه برای تغییر و تحول اجتماعی بود، با اجرای اصلاحات ارضی که در چندین مرحله انجام گرفت، تعداد کثیری نیروی کار از مناطق روستایی آزاد و به سوی شهر های بزرگ روانه شدند، جمعیت شهر ها به سرعت آفزایش یافت ولی زیر ساخت های آنها ظرفیت جذب همه مهاجرین تازه وارد را در خود نداشت، در نتیجه در حاشیه شهر ها، …

Read more

به یاد صفر قهرمانی، اسطوره مقاومت  خلق آذربایجان

"خواست من آزادی تمام احزاب است و آزادی تمام زندانيان سياسي".

صفرقهرمانيان (صفرخان) مظهر مقاومت مردم آذربایجان عليه ستم وبيداد، فاتح بیدادگاه های رژیم پهلوی، انسانی شریف و بی آلایش، مردی که از میان مردم برخاست، ظلم و جورحکومت و فئودال ها را با گوشت و پوست و استخوان خود لمس کرد. یک تنه بر علیه ظلم قیام کرد ودر مسیر راه خود به دریای خروشان مبارزات مردم پیوست.

به ه…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش نوزدهم

رشد اقتصادی کشور در دهه 40 خورشیدی که با درآمد های روز افزون نفت همراه بود تغییرات مهمی در ساختار اجتماعی بوجود آورد، شهر نشینی افزایش یافت، مشارکت استان های دوردست در اقتصاد و گسترش بازار، میزان تولید ناخالص داخلی را بالا برد، توده های جوان در پی جویای کار در کارخانه ها و موسسات تازه تاسیس به سوی شهر های بزرگ بویژه تهران سرازیر شدند که بخش مهمی از آنان در حاشیه شهر ها با امکانات رفاهی اندک ساکن شدند، دیوانسالاری، بوروکراسی، هزینه های نظامی همراه با تاسیس پادگان های جدید در استان های پیرامونی و تشکیلات امنیتی گسترش و افزایش یافت، برخی از اصناف و مشاغل با درآمد های رو به افزایش به طبقه متوسط اج…

Read more

آذربایجان در جنبش مشروطه

صمد بهرنگی

احمد کسروی می‌نویسد جنبش مشروطه را تهران آغازید و تبریز آن را پاسداری کرد و به انجام رسانید. هر چند آدمهای کج اندیشی هنوز هم معتقدند که مجاهدان آذربایجان یک مشت اوباش بودند و ستار خان، آن انسان نیک نفس و مبارز، راهزنی بیش نبود و تنها به خاطر غارت و چپاول می‌جنگید. سخن کسروی اغراق نیست. راست است که برقراری رژیم مشروطه کاملا به نفع توده مردم تمام نشد و حتی جنگاوران و پیشه وران کارشان به خواری و سختی کشید (مثلا ستارخان) ، اما در هر صورت، جانبازیها و مردانگیهای مجاهدان پاکدل آذربایجان بود که محمد علی میرزای گستاخ را به زانو درآورد و دیگر توده‌های مردم را برانگیخت و ثابت کرد که شرقیان هم شاینده زندگانی آزاد می‌باشند. (روزنامه تایمز چاپ لندن دو سه روز پس از بمباران مجلس پ…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان (پروژه آزادی ناتمام) بخش سیزدهم

مخالفت با فرقه دمکرات آذربایجان در حوزه های حزبی و فرقه در حال افزایش بود و افسران جوان با گرایش حزبی بیشتر از گذشته به آن دامن می زدند، در حالی که ثبات نسبی در ساماندهی مهاجرین در باکو و دیگر شهرهای آذربایجان برقرار شده بود، برخی از مهاجرین فرقه به آموزش و برخی دیگر به کار مشغول شده بودند، مهاجرین حزبی که بیشتر در مسکو و جمهوری های دیگر ساکن هنوز به ان ثبات و آرامش نرسیده بودند در نتیجه بی قرار و بی تاب و گله مند از شرایط در امور داخلی فرقه مداخله می کردند تا جائیکه گاهی در همکاری و همسویی با افسران حزبی در درون فرقه خواهان انحلال فرقه بودند و در مواردی هم از سوی (اقلیت) رهبری حزب حمایت می شدند.…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان (پروژه آزادی نا تمام) بخش دهم

مرگ نابهنگام پیشه وری یاس و نومیدی را در میان نفرات فرقه افزایش داد، افرادی که در پی بازسازی و آموزش نظامی فرقه بودند تا بار دیگر با برگشت به جنوب مبارزه خود را پیگیری کنند، سرخورده از این حادثه غم انگیز به واقعیت های دیگری پی بردند و متوجه شدند که رهبری حزب کمونیست آذربایجان که توجه زیادی به رهنمود های مقامات مسکو داشتند، تمایلی ندارند که نفرات فرقه دمکرات آذربایجان به فعالیت های نظامی خود در خاک شوروی ادامه دهند، در نتیجه پیش از آغاز آموزش های نظامی به آن فعالیت ها و عملیات پایان داده شد، در این میان سازماندهی ارگان های فرقه به علت افزایش اختلافات که بخش عمده آن ناشی از بحران مهاجرت بود به درازا کشی…

Read more

هفتاد سال از جنبش ملی شدن صنعت نفت گذشت

روز 29 اسفند سالروز تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در سال 1329 هجری شمسی، بزرگترین پیروزی مردم ایران طی یك قرن مبارزه ضداستعماری است. ریشه های این پیروزی اما به سال 1872 بر میگردد. در آن سال فردی به نام ژولیس رویتر با پرداخت 40 هزار پوند وام به ناصرالدین شاه امتیاز بیشترین اراضی كشور اعم از معادن و جنگلها را گرفت. هرچند این قرارداد براثر مخالفت روسها و افكار عمومی لغو شد اما در سالهای بعد با قرارداد دارسی داستان تراژدی – سیاسی نفت ایران ورق خورد. صنعت نفت ایران در ماه مه سال 1901 میلادی تاسیس گردید. یعنی تاریخی كه به جز پنج ایلات شمالی امتیاز بهره برداری از منابع نفتی سراسر ایران به ویلیام ناكس دارسی واگذار گردید. به موجب این امتیاز، دارسی به مدت ٦٠ سال حق انحصاری ا…

Read more

نگاهی به تاریخچه 8 مارس روز جهانی زن

در هشتم مارس ۱۸۵۷، زنان کارگر کارگاه‌های پارچه‌بافی و لباس دوزی در نیویورک آمریکا به خیابان‌ها ریختند و خواهان افزایش دستمزد، کاهش ساعات کار و بهبود شرایط بسیار نامناسب کار شدند. این تظاهرات با حمله پلیس و کتک‌زدن زنان برهم خورد.
سال ۱۹۰۷ در دوره‌ای که مبارزات زنان برای تأمین حقوق سیاسی و اجتماعی اوج گرفته بود، بمناسبت پنجاهمین سالگشت تظاهرات نیویورک در هشتم مارس، زنان دست به تظاهرات زدند…

Read more

از رنج و رزم زنان

به مناسب 8 مارس روز همبستگی جهانی زن

نقش سوسیال دمکراسی در جنبش های برابری خواهانه زنان ایران

انقلاب مشروطیت ایران (1905 ـ 1911/ 1284 ـ 1288 (، مهمترین رویداد سالهای پایانی سده سیزدهم شمسی/ سالهای آغازین سده بیستم میلادی ایران است که نظام سیاسی دیرپای استبدادی ارباب رعیتی را به چالش کشید و زمینه را برای تحولات مهم سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی فراهم ساخت.  در فاصله بر خاک افتادن استبداد مبتنی بر…

Read more

نگاهی به قیام سرنوشت ساز 29 بهمن 56 مردم تبریز

قیام شورانگیز و رشک برانگیز 29 بهمن مردم تبریز، سرآغاز راه سرنوشت ساز تاریخی بود و پیامی سراسر نویدبخش و تحسین برانگیز برای مردم سراسر ایران داشت که سرانجام با سرنگونی حکومت پهلوی، به حاکمیت 2500 ساله شاهنشاهی در این کشور خاتمه داد

43 سال از جنبش مردمی و ضد سلطنتی مردم تبریز می گذرد. قیامی که مثل توفان بر سر رژیمی را لرزاند که خود را ژاندارم منطقه می دانست و  ایران را جزیره ثبات. غافل از آنکه مردم ایران بویژه مردم تبریز بر این حقیقت آگاهند که پایه های رژیم پهلوی بر دریایی از …

Read more

عصر بیداری زنان ایران

"سعيد نفيسی"

سی و دو سال پيش،(اکنون1334است) روزی که تنگ غروب از خانه پدری در آغاز خيابان چراغ برق به راه افتادم تا به جلسه ای که در آن زمان محرمانه ترين محافل تهران بود بروم، چون گذارم به لاله زار افتاد هنوز شهربانی تهران مردان را مجبور می کرد که از يک پياده رو، و زنان را وا می داشت از پياده رو ديگر بروند. در آن زمان به اين شهربانی اداره جليله نظميه می گفتند. با آن که بهترين مغازه های لاله زار که بهترين اجناس را می فروختند در ضلع شرقی اين خيابان جا داشتند- در آن زمان هم چنين بود- و با آن که کالاهايی که بيشتر چنگ به دل زنان می زند در همين ضلع فروخته می شد، آن اداره جليله نظميه آن روزگار عمدا زنان را وادار می کرد که از پياده رو ضلع غربی بگذرند…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان (پروژه آزادی ناتمام) بخش پنجم

حمله نظامی به آذربایجان از ماه ها پیش برنامه ریزی شده بود و برخی از مقامات حکومت ملی به رهبری پیشه وری از آن اطلاع داشتند و متوجه فرصت سوزی «قوام» و ارتجاع حاکم بر تهران بودند ولی همزمان برای پیشبرد مواد 15 گانه موافقتنامه که بین «مظفر فیروز» و پیشه وری به امضاء رسیده بود، تلاش می کردند و اصرار می ورزیدند. حکومت ملی در آذربایجان با آنچه از پایگاه اجتماعی بزرگ و مهمی برخوردار بود و سازماندهی نفرات خود را به راحتی و تا اندازه ای به سادگی پیش برد ولی سرنوشت سیاسی آذربایجان تنها در آن جغرافیا تعیین نمی شد و باید حکومت ملی آذربایجان در مناطق دیگر ایران بویژه در تهران که آذربایجانی ها در آن و مناطق پیرامونی آ…

Read more

دکتر محمدحسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی نا تمام ) بخش سوم

قوام السلطنه دولت ائتلافی خود را با چینش هدفمند به سرعت تشکیل داد ( 3 بهمن ماه سال 1324 تا 5 دیماه 1326 ) و مجلس چهاردهم بعد ها به آن رای اعتماد داد، در پی آن تلگراف هایی به روسای دولت های متفق فرستاد و تمایل خود را به دیدار از مسکو و مذاکره با مقامات شوروی بیان داشت که مورد استقبال قرار گرفت، در نتیجه قوام با گروهی از همراهان خود با هواپیمای اختصاصی شوروی وارد مسکو شد.پیش از سفر سفارش های لازم را به مظفر فیروز حقوقدان و تحصیل کرده انگلستان که مدتی هم در وزارت امور خارجه خدمت کرده بود در رابطه با برقراری ارتباط …

Read more

شهید حسین جودت

۲١ آذر يک روز تاريخی در جنبش انقلابی ايران

شعار‌های ‏۲١ آذر که با ‏خون هزاران زن و مرد ميهن‌پرست ايران رنگين شده است فردا به شعار عمل ميليون‌ها ايرانی مبدل خواهد ‏شد.‏

شرايط پيدايش فرقه دمکرات آذربايجان
امسال سی‌امين سالگرد جنبش دمکراتيک ‏۲١ ‏آذر است. تصادفی نيست که اين سالگرد با سی‌امين ‏سالگرد شکست فاشيسم هيتلری و ميليتاريسم ژاپن هم‌زمان است. در اثر شکست فاشيسم هيتلری و ‏ميليتاريسم ژاپن در زير ضربات خورد کننده نيروهای مسلح اتحاد شوروی در عرصه بين‌المللی تحولات ‏تاريخی عظيمی پديد آمد. طی دومين جنگ …

Read more

رسول مهربان

جنبش دموکراتیک آذربایجان و دولت انقلابی پیشه وری

... تحكيم قدرت تـوده اي در آذربايجـان و اعـتلاي جنـبش خلق آذربايجان موجب اميدواري همه ی آزادي خواهان ايران شد، و براي اولين بار پس از انقلاب مشروطيت، خلقـي مصمم و يك پارچه در برابر حكومت و رژيم جـابر مركـزي ايسـتادگي كـرد و اولـين نتيجـه ي آن سـقوط كابينـه صدرالاشراف بود و به ناچار آقاي حكيم الملك رجل مشروطه خواه نخست وزير شد و به نام آنكه اهل آذربايجـان بود و سابقه و داعيه آزاديخواهي و مشروطه طلبي داشت، به قصد حـل مشـكل آذربايجـان و سروسـامان دادن بـه اوضاع ايران، به ميدان آمد. اولين راه حل به نظر مرتجعين تعويق انتخابات مجلس بود و دولت حكيمي بـا حمايـت اكثريت مجلس چهاردهم موفق شد انتخابات دوره ي پانزدهم مجلس را به بهانه…

Read more

دکتر محمد حسین یحیایی

فرقه دمکرات آذربایجان ( پروژه آزادی ناتمام ) بخش نخست

سرمای شدید و گاهی استخوان سوز در روز های پایانی پائیر که بیشتر خود را در بلندی های آذربایجان نشان می دهد یاد آور قیام بزرگ مردم در 21 آذر است که در آن آذربایجان یک پارچه به پا خواست تا مبارزه خود را برای آزادی و رهایی از ستم، غارت، ارتجاع و خائنین به میهن و مردم به پیش ببرد و مسیر پیشرفت و ترقی که از سوی استبداد و ارتجاع مسدود شده بود، صاف و هموار سازد، در این راستا فرقه دمکرات آذربایجان که خود را وارث جنبش های پیشین در آذربایجان می دانست از سوی روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان، ملی گرایان ترک آذربایجان و... تشکیل شد، البته زمینه تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان از سال ها پیش با مشروطه خواهی، جنبش خیابا…

Read more

یک سند تاریخی

جبار باغچه بان: قیام آذربایجان قیام ایران است

قیام آذربایجان قیام ایران است

قیام آذربایجان جواب دولت های مرتجع چهار ساله ایران و عکس العمل حکومت صدرالاشراف هاست. این نهضت و قیام مقدسی است که بنیان حقیقی مشروطه بوسیله آن محکم شده و مردم ایران بویی از دمکراسی خواهند فهمید.

مرتجعین و خائنین می خواهند با انتشار نظرهای خائنانه خود مردم آزادیخواه آذربایجان را لکه دار و اجاق ستارخان ها و خیابانی ها را کور کنند و مجلس و دولت را تا ابد آلت دزدی و میدان تاخت وتاز یک مشت غارتگر قرار دهند و ما بدی…

Read more