ترور قاسم سلیمانی و تاثیر آن در منطقه
قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس به همراه سردار سرتیپ پاسدار حسین جعفری نیا، سرهنگ پاسدار شهرود مظفری نیا، سرگرد پاسدار هادی طارمی و سروان پاسدار وحید زمانیان به همراه ابومهدی المهندس، جانشین فرمانده حشد الشعبی عراق بامداد جمعه سوم ژانویه / ۱۳ دی در حمله هوایی ایالات متحده در نزدیکی فرودگاه بغداد، پایتخت عراق کشته شدند. این ترور باعث می شود تا تنش‌های رو به افزایش بین ایران و ایالات متحده پس از این اتفاق از حالت «نه جنگ و نه مذاکره» خارج و شرایط خطیری را پیدا کند. بدنبال این ترور رهبر جمهوری اسلامی طی بیانیه ای سه روز عزای عمومی اعلام کرد و گفت: انتقام سختی در انتظار جنایتکاران است.
سخنگوی شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی نیز اعلام کرد: شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در جلسه فوق العاده امروز خود با بررسی ابعاد مختلف این حادثه، تصمیمات مقتضی را اتخاذ نموده و بدین وسیله اعلام می‌کند رژیم ایالات متحده آمریکا مسئول عواقب کلیه تبعات این ماجراجویی جنایتکارانه خواهد بود.
محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی در یک ویژه برنامه زنده تلویزیونی درخصوص ترورقاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس حاضر شد. و گفت: جواب قاطع، مناسب و محکمی به پیام گستاخانه آمریکا دادیم. وی ترور قاسم سلیمانی و همراهانش را خطای محاسباتی آمریکا دانست واعلام کرد: این موضوع ناشی از مشورت‌های نادرست با برخی از سران کشورهای مرتجع منطقه و صهیونیست‌هاست که سیاست تروریست پروری آنها عموما با هوشیاری و درایت سردار سلیمانی خنثی شده است.
وزیر امور خارجه در مورد ارسال پیام آمریکایی‌ها به ایران اعلام کرد: سفارت سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع آمریکا یک پیام نابخردانه‌ای را از سوی آمریکایی‌ها برای ما آوردند که ما امروز بعد از ظهر جواب قاطعی را به آنها دادیم. در واقع امروز دو بار سفیر سوئیس به عنوان حافظ منافع آمریکا احضار شد که دفعه اول برای اعتراض به اقدام آمریکا در ترور سردار قاسم سلیمانی بود و بعد از ظهر نیز پاسخ بسیار محکم و مناسب ایران به صورت مکتوب در واکنش به پیام گستاخانه آمریکایی‌ها به سفیر سوئیس داده شد.
ظریف با بیان اینکه آمریکایی‌ها از محبوبیت سردار سلیمانی در منطقه آگاه بودند افزود: آنها این اقدام را برای این انجام دادند که احساس می‌کردند هیمنه آنها به هم ریخته است آنها یک کار غلطی انجام داده‌اند و اکنون نگران عواقب آن هستند. در حال حاضر می‌بینیم که پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا با مقامات کشورهای مختلف تماس می‌گیرد و به دروغ ادعا می‌کند که ما به دنبال دیپلماسی هستیم. در حالیکه آنها به دیپلماسی پشت کرده‌اند. کسی فریب ژست‌های آمریکایی‌ها را نمی‌خورد و این ژست‌ها نشان دهنده نگرانی آمریکایی‌هاست.
خوشحالی رسانه های غربی از بالاگرفتن تنش بین ایران و آمریکا:
مایکل دوران، تحلیلگر نیویورک‌تایمز در یادداشتی کشتن قاسم سلیمانی در بغداد را «رویدادی زلزله‌آور» برای خاورمیانه توصیف کرده است. این پژوهشگر ارشد انستیتو هادسون و مقام پیشین وزارت‌های خارجه و دفاع آمریکا نوشته است:
«قتل قاسم سلیمانی بیش از هر عملیات نظامی دیگر آمریکا پس از حمله به عراق رویدادی زلزله‌ساز است. کشتن اسامه بن لادن و ابوبکر البغدادی قطعاً قابل توجه بود اما در عین حال نمادین؛ چرا که سازمان‌های آنها تا حد زیادی نابود شده بودند. کشتن معمار کارزار چند دهه‌ای جمهوری اسلامی برای ضربه‌زدن به ایالات متحده و متحدان‌اش، به ویژه اسرائیل، نشانه تغییری بنیادین در سیاست خاورمیانه است.»
دوران بدل شدن حزب‌الله لبنان به «دولتی درون دولت»، تکرار این مدل در عراق و سوریه و یمن، و تثبیت نفوذ ایران در جهان عرب را حاصل اقدام‌های قاسم سلیمانی می‌شمرد.
او اما بر این باور است که «سلیمانی این امپراتوری شبه‌نظامیان را در حالی ساخت که بر سر اجتناب ایالات متحده از تقابل مستقیم قمار می‌کرد»؛ قماری که در دوران اوباما جواب داد و در دوران ترامپ هم علی‌رغم «کارزار فشار حداکثری»، «سلیمانی فرض کرده بود که … ترامپ از کشیده‌شدن به جنگی دیگر می‌ترسد. به طور خلاصه، واشنگتن برای بازی روی زمین برنامه‌ای نداشت.»
ستون‌نویس نیویورک‌تایمز با اشاره به حمله‌های منتسب به جمهوری اسلامی در خلیج فارس و عربستان می‌نویسد که دولت آمریکا بارها اعلام کرده بود که خط قرمزش حمله به آمریکایی‌ها است و قاسم سلیمانی «تصور کرد که می‌تواند خط قرمز ترامپ را پاک کند».
به باور دوران، کشته شدن سلیمانی ایران را ضعیف‌تر، و رقیبان منطقه‌ای از جمله اسرائیل و عربستان را جسورتر و قوی‌تر می‌کند و به معترضان در ایران، لبنان و به ویژه عراق، این امید را می‌دهد که یک روز نفوذ ایران بر دولت‌هایشان را پایان بخشند.
او کشتن سلیمانی را نشانه پایان نهایی استراتژی خاورمیانه اوباما می‌داند که می‌خواست منافع واشنگتن و تهران را به هم نزدیک کند. به باور دوران، ترامپ اما فهمید که هدف ایران نشستن بر جای آمریکا به عنوان یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه است.
پژوهشگر ارشد انستیتو هادسون در نهایت نتیجه می‌گیرد که برای کشتن قاسم سلیمانی دیر هم شده بود و خویشتنداری آمریکا نه تنها جهان را امن‌تر نکرده بود، بلکه به فرمانده سپاه قدس زمان لازم برای ساختن امپراتوری‌اش را داد: «جهانی که امروز در آن از خواب برخاستیم، خالی از یکی از موفق‌ترین و کشنده‌ترین تروریست‌هایش، جای بهتری است.»
یاروسلاو تروفیموف، دبیر ارشد وال‌استریت ژورنال در زمینه سیاست خارجه در یادداشتی در این روزنامه نتیجه کشته شدن قاسم سلیمانی را دشوارتر شدن حفظ توازن قدرت بین متحدان ایالات متحده و متحدان جمهوری اسلامی دانسته است.
تروفیموف یادداشت‌اش را چنین آغاز می‌کند:
«قاسم سلیمانی درست زمانی در حمله آمریکا کشته شد که حیطه نفوذ منطقه‌ای ایران ــ که فرمانده سپاه قدس به شکل موفقیت‌آمیزی در دهه گذشته توسعه‌اش داده بود ــ به خطر افتاده است؛ آن هم از سوی خود مردم خاورمیانه.»
دبیر بخش سیاست خارجه وال‌استریب ژورنال تهدیدها در برابر نفوذ منطقه‌ای ایران را اعتراض‌های مردمی در عراق و لبنان و نیز حملات اسرائیل در سوریه و هماهنگی جدید بین روسیه و ترکیه و نیز «کارزار فشار حداکثری» آمریکا می‌داند.
تروفیموف در ادامه به اقدامات نظامی ایران در منطقه اشاره می‌کند و می‌نویسد: «حتی پیش از کشتن قاسم سلیمانی، مقام‌های دولت‌های خاورمیانه معتقد بودند که ایران دیر یا زود به جایی در منطقه حمله خواهد کرد تا ابتکار عمل استراتژیک را دوباره به دست بگیرد.»
او در ادامه به حضور ایالات متحده در لبنان و عراق و آموزش سربازان این کشورها به دست نیروهای آمریکایی همزمان با نفوذ جمهوری اسلامی در این کشورها اشاره می‌کند و آن را نشانه توازن بین این دو نیروی متخاصم می‌داند، اما کشتن قاسم سلیمانی را عامل بر هم زدن این توازن می‌داند:
«همه این توازن برقرارکردن‌ها احتمالاً با مرگ ژنرال سلیمانی بسیار دشوار ــ اگر نه غیرممکن ــ خواهد شد؛ به ویژه اینکه شکست دولت اسلامی دیگر باعث واداشتن ایالات متحده، ایران و حکومت‌های خاورمیانه به همدستی علیه یک دشمن مشترک نخواهد انجامید. مسیرهای محتمل ایران برای تلافی‌جویی، تلاش برای بیرون راندن ایالات متحده از عراق، از جمله با شدت بخشیدن به حمله‌ها علیه تأسیسات آمریکا در آنجا و ترتیب دادن اعتراضی سیاسی علیه حضور ایالات متحده و تقویت نقش حزب‌الله در لبنان خواهد بود.»
سرمقاله روز جمعه سوم ژانویه، خبرگزاری اماراتی گلف‌نیوز نیز به مساله کشته شدن قاسم سلیمانی اختصاص یافت:
«کشتن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه پاسداران، که پس از رهبر ایران، آیت الله خامنه‌ای دومین مرد قدرتمند ایران به شمار می‌رفت یک پیروزی سرنوشت‌ساز دربرابر وحشت‌افکنی ایرانی‌ها است.
کشورهای عرب مدت‌هاست که از دخالت‌های ایران در امور داخلی‌شان شکایت می‌کنند. آنها بارها به جامعه بین الملل هشدار داده بودند که این تنها یک مشکل منطقه‌ای نیست بلکه معضلی بین‌المللی به حساب می‌آید.
درحالی‌که دخالت‌های ایران در حوزه مسائل خارجی سال‌هاست که در جریان است و با تشکیل گروه‌های شبه نظامی در لبنان، سوریه، عراق و یمن اهداف خود را پیش می‌برد، ایالت متحده آمریکا به تازگی طعم مستقیم تهدیدهای این گروه‌ها را چشیده است.
در عراق، شبه نظامیان مورد حمایت ایران ماه‌هاست که منافع آمریکا و پایگاه‌هایش را هدف قرار داده‌اند، به طوری‌که هفته پیش یک پیمانکار آمریکایی در این رابطه کشته شد.
مقام‌های آمریکایی هشدار داده بودند که این وضعیت ممکن است به‌سرعت به بالاگرفتن تنش‌ها بینجامد و به ایران نسبت به تبعات اقداماتش هشدار داده بودند. به نظر می‌رسد که ایران این هشدارها را نادیده گرفت و به حملاتش ادامه داد.
گلف نیوز در ادامه به شرح تنش‌ها و وقایع اخیر از حمله موشکی آمریکا به مواضع کتائب حزب الله در کرکوک تا تظاهرات و حمله به سفارت آمریکا در بغداد پرداخته و در ادامه می‌نویسد:
«سلیمانی به طور فعال بدنبال حمله به دیپلمات‌های آمریکایی و نیروهای آمریکایی در عراق و سراسر منطقه بود و وزیر دفاع آمریکا در بیانیه‌ای هدف از این حمله را ممانعت از حملات آتی ایرانیان ذکر کرده است.
واکنش جهانی نسبت به ترور قاسم سلیمانی:
وزارت امور خارجه روسیه طی بیانیه‌ای اعلام کرد که کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران در حمله هوایی ایالات متحده آمریکا در بغداد "گامی ماجراجویانه" است که تنش در منطقه را افزایش خواهد داد.
گنگ شوآنگ، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در نشست خبری خود در پکن در واکنش به کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران در حمله هوایی آمریکا در بغداد از طرف‌های مربوطه به ویژه واشنگتن خواست خویشتن داری خود را حفظ و از افزایش تنش دوری کنند.
“فدریکا موگرینی” روز جمعه در توییتی نوشت: یک تشدید بسیار خطرناک اوضاع در خاورمیانه رخ داده است. امیدواریم آنهایی که همچنان به عقلانیت و خرد اعتقاد دارند، بر اوضاع غالب شوند و برخی از دستاوردهای دیپلماتیکی که در گذشته بدست آمده نیز حفظ شوند.
برهم صالح، رئیس جمهور عراق طی بیانیه ای نسبت به پیامدهای کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران در بغداد هشدار داده و مردم را به خویشتنداری فراخواند.
نماینده آیت الله سیستانی: تجاوز ظالمانه آمریکا به منزله نقض حاکمیت عراق است
عبدالمهدی کربلایی نماینده مرجعیت دینی عراق در خطبه های نماز جمعه شهر کربلا: تجاوز ظالمانه آمریکا در هدف قرار دادن فرودگاه بغداد به منزله نقض حاکمیت عراق و تعهدات بین المللی محسوب می شود.
«ابراهیم کالین»، سخنگوی ریاست‌جمهوری ترکیه با درخواست از ایران و آمریکا برای حفظ آرامش خود، گفته ترکیه برای محقق کردن صلح در منطقه و جهان کماکان از دیپلماسی استفاده خواهد کرد.
«اگنس کالامارد» گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر، ترور سردار شهید سلیمانی را مغایر قوانین بین‌المللی حقوق بشر خوانده و گفت: «هدف قرار دادن قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس به احتمال قریب به یقین غیرقانونی و ناقض قوانین بین‌المللی حقوق بشر است: خارج از زمینه خصومت و تقابل فعال، استفاده از پهپاد یا دیگر اقدامات به‌منظور کشتن افراد هرگز قانونی نیست».
سناتور «برنی سندرز» نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا، در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: «تنش‌زایی خطرناک ترامپ، ما را به جنگ ویرانگر دیگری در خاورمیانه نزدیکتر کرده است که می‌تواند به بهای جان‌های بی‌شمار و تریلیون‌ها دلار هزینه تمام شود»
