مراسم گرامیداشت 95 مین سالگرد تولد علی توده، بر گزار شد

سیزدهم بهمن ماه 1397 مصادف است با 95 مین سالگرد تولد شعار انقلابی و مبارز علی جواد زاده (علی توده). علی جواد زاده از اعضای حزب توده ایران بود که با تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان مثل بسیاری از توده ای ها به جنبش 21 آذر پیوست و در تشکیل دولت خودمختار آذربایجان (1324- 1325) نقش تعیین کننده ای داشت. علی توده از بنیانگذاران انجمن فلارمونیک حکومت ملی بود. وی به خاطر فعالیت گسترده سیاسی، ادبی و فرهنگی مفتخر به دریافت مدال 21 آذر از دولت خودمختار آذربایجان شد. علی توده پس از سرکوب جنبش 21 اذر مجبور به مهاجرت شد. در مهاجرت در دانشگاه دولتی باکو (1326- 1331) در رشته  زبان و ادبیات ادامه تحصیل داد و به مدارج عالی رسید. از سال 1339 تا 1341در مدرسه عالی حزب کمونیست شوروی در شهر مسکو ادامه تحصیل داد. در برگشت به جمهوری آذربایجان مسئولیت های حساس و سنگینی در رشته ادبیات و فرهنگ به او سپرده شد.  در عین حال مدیریت شعبه ادبی روزنامه آذربایجان را به عهده گرفت. درسال 1339به عضویت هیئت اجرائیه شورای نویسندگان جمهوری آذربایجان بر گزیده شد و تا سال 1366این وظیفه را به دوش کشید.

علی توده علاوه بر وظایف و افتخاراتی که در اتحاد جماهیر شوروی کسب کرد، در سال 1363دیپلم افتخار شورای عالی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان را دریافت نمود.

علی توده در هفتم اسفند 1375 در گذشت. او روی دوش یارانش و هوادارنش در قبرستان مفاخر آذربایجان (شماره 2) به خاک سپرده شد. از او نزدیک به 40 جلد کتاب و 50 قصیده به یادگار مانده است. آثار این شاعر انقلابی و وطنپرست به زبان های انگلیسی، روسی، اوکراینی، هندی، ازبکی و قرقیزی ترجمه شده است. علی توده با آرزوی برگشت به وطن، تا آخر عمر با پاسپورت مهاجر سیاسی زندگی کرد و خود را از مواهب شهروندی اتحاد شوروی محروم کرد. او حسرت وطن داشت و با حسرت برگشت به وطن جان داد. او برای دیدن قله سبلان به کوه های اطراف لنکران رفت، اما وجود مه زیاد این امکان را از او گرفت.

مراسم بزرگداشت علی توده در سالن کتابخانه جوانان شهر باکو با حضور محققان، پژوهشگران، روزنامه نگاران، دانشجویان رشته ادبیات، عده ای از اعضای فرقه دمکرات آذربایجان، اعضای جمعیت مهاجرین ایرانی و خانواده علی توده، با شکوه بر گزارشد. این مراسم پرشور بیش از 3 ساعت بطول انجامید. ابتدا رحیم حسین زاده صدر جمعیت مهاجرین ایرانی  ضمن خوشامد گویی به حضار، یک دقیقه سکوت اعلام کرد. آنگاه دو شعر از زبان خود شاعر پخش شد. پس از آن تارییل امید صدرشورای ادبی جمعیت مهاجرین ایرانی به اختصار فعالیت ادبی و فرهنگی علی توده را بعنوان یک شاعر خلقی و انقلابی مرور کرد. دکتر عادله چرنیک بلند از اعضای رهبری فرقه دمکرات آذربایجان و جمعیت مهاجرین ایرانی به عنوان تنها کسی که در دوران حکمت ملی با علی توده آشنایی داشته است، سخن را در دست گرفت. دکتر عادله گفت علی جواد زاده که بعدها تخلص علی توده را برگزید از نوجوانی شعر می گفت. شعرهای او در روزنامه های "ضد فاشست"، "جودت"، "وطن یولوندا"، "آذربایجان"، "شفق، و روزنامه "آذربایجان" ارگان کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان منتشر می شد و ...

در این مراسم تعدادی دیگر از محققین و پژوهشگران که با علی توده و آثار او آشنایی داشتند، گوشه هایی از فعالیت او را به اطلاع حاضرین رساندند. در لابه لای سخنرانی ها دانشجویان حاضر تعدادی از اشعار علی توده را خواندند. در پایان لوح تقدیری از طرف جمعیت مهاجرینی ایرانی به پاس زحماتی که این خانواده در چاپ و انتشار و حفظ آثار ارزشمند این شاعر مبارز و میهن دوست، داشته اند، تقدیم شد.

ناطق جوادزاده فرزند علی توده به نمایندگی از طرف خانواده، ضمن تشکر از زحمات مسئولین برگزاری و حاضرین در مراسم، اطلاع داد که 13 جلد از آثار پدرم را به چاپ رسانده ایم و 7 جلد دیگر مانده است که در آینده به چاپ خواهد رسید. او افزود کل هزینه های این آثار توسط خانواده تامین شده است و هیچ ارگان و یا شخصی در این ارتباط کمکی نکرده است.