بزرگداشت صدمین سالگرد تولد "علی توده" شاعر انقلابی و مبارز!

سیزدهم بهمن ماه 1397 مصادف است با صد مین سالگرد تولد شاعر انقلابی و مبارز علی جواد زاده (علی توده). علی جواد زاده از اعضای حزب توده ایران بود که با تشکیل فرقه دمکرات آذربایجان مثل بسیاری از توده ای ها به جنبش 21 آذر پیوست و در تشکیل دولت خودمختار آذربایجان (1324- 1325) نقش تعیین کننده ای داشت. علی توده از بنیانگذاران انجمن فلارمونیک حکومت ملی بود. وی به خاطر فعالیت گسترده سیاسی، ادبی و فرهنگی مفتخر به دریافت مدال 21 آذر از دولت خودمختار آذربایجان شد. علی توده پس از سرکوب جنبش 21 اذر مجبور به مهاجرت شد. در مهاجرت در دانشگاه دولتی باکو (1326- 1331) در رشته  زبان و ادبیات ادامه تحصیل داد و به مدارج عالی رسید. از سال 1339 تا 1341در مدرسه عالی حزب کمونیست شوروی در شهر مسکو ادامه تحصیل داد. در برگشت به جمهوری آذربایجان مسئولیت های حساس و سنگینی در رشته ادبیات و فرهنگ به او سپرده شد.  در عین حال مدیریت شعبه ادبی روزنامه آذربایجان را به عهده گرفت. درسال 1339به عضویت هیئت اجرائیه شورای نویسندگان جمهوری آذربایجان بر گزیده شد و تا سال 1366این وظیفه را به دوش کشید.

علی توده علاوه بر وظایف و افتخاراتی که در اتحاد جماهیر شوروی کسب کرد، در سال 1363دیپلم افتخار شورای عالی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان را دریافت نمود.

علی توده در هفتم اسفند 1375 در گذشت. او روی دوش یارانش و هوادارنش در قبرستان مفاخر آذربایجان (شماره 2) به خاک سپرده شد. از او نزدیک به 40 جلد کتاب و 50 قصیده به یادگار مانده است. آثار این شاعر انقلابی و وطنپرست به زبان های انگلیسی، روسی، اوکراینی، هندی، ازبکی و قرقیزی ترجمه شده است. علی توده با آرزوی برگشت به وطن، تا آخر عمر با پاسپورت مهاجر سیاسی زندگی کرد و خود را از مواهب شهروندی اتحاد شوروی محروم نمود. او حسرت وطن داشت و با حسرت برگشت به وطن جان داد. او برای دیدن قله سبلان به کوه های اطراف لنکران رفت، اما وجود مه زیاد این امکان را از او گرفت.

به مناسبت صدمین سالگرد تولد این شاعر انقلابی و وطنپرست، هیئتی از طرف فرقه دمکرات آذربایجان و جمعیت مهاجرین ایرانی مقیم آذربایجان، تنی چند از آکادمی علوم و شورای نویسندگان جمهوری آذربایجان، به همراه بازماندگان وی در قبرستان شماره 2 مفاخر آذربایجان حضور یافتند و با نثار تاج گل خاطره او را گرامی داشتند.

در ابتدا رفیق عادله صدر کمیته مرکزی فرقه دمکرات آذربایجان از او به نیکی یاد کرد و گفت: علی توده از نوجوانی قریحه شاعرانه و انقلابی داشت. تمام وقت خود را در جهت رشد و ارتقای فرهنگ آذربایجان به کار می بست و تا آخر عمر در این راستا تلاش کرد. او آثار گران بهایی برای آیندگان به جا گذاشت....

صدر جمعیت مهاجرین ایرانی مقیم جمهوری آذربایجان، رفیق فریدون ابراهیمی با اشاره به منش انسانی علی توده و توجه ویژه ای که به نسل جوان داشت، گفت: علی توده انسانی شریف، وطن دوست و شجاعی بود. او در حسرت وطن می سوخت. او همیشه توصیه می کرد که نسل چوان را باید با روحیه وطن پرستی و انقلابی پرورش داد و برای آینده آماده کرد. رفیق فریدون کفت علی توده خانواده خود را با همین روحیه پرورش داد و جا دارد از آن ها بویژه ناطق تشکر کنیم که آثار ارزشمندعلی توده را منتشر کرده اند ....

آنگاه جند تن از شرکت کنندگان  از جمله از آکادمی علوم و شورای نویسندگان سخنان کوتاهی در مورد ویژگی های انقلابی، انسانی و ادبی علی توده گفتند و ار او به نیکی یاد کردند.

ناطق جوادزاده فرزند علی توده به نمایندگی از طرف خانواده، ضمن تشکر از زحمات حاضرین که در این مراسم حضور پیدا کرده اند. گفت پدرم در حسرت وطن مرد و تا آخر عمر به امید اینکه به کشورش برگردد، پاسپورت مهاجر سیاسی اش را عوض نکرد.

در پایان اعلام شد که در آینده نزدیک مراسم با شکوهی از طرف محافل ادبی جمهوری آذربایجان، به مناسبت صدمین سال تولد علی توده برگزار خواهد شد.

سپس شرکت کنندگان با حضور بر مزار شاعران فرقه دمکرات آذربایجان؛ مدینه گلگون، بالاش آذر اوغلی، سهراب طاهر و حکیمه بلوری با نثار دسته گل خاطره آن ها گرامی داشتند.