ساخت مشترک «کمربند و جاده» حافظه تمدن‌های چند هزار ساله را فعال کرده است
چین روز سه شنبه 10 اکتبر (18 مهر) کتاب سفیدی با عنوان «ساخت مشترک ابتکار کمربند و جاده: عملکردهای اصلی در ایجاد جامعه بشری با سرنوشت مشترک» منتشر کرد. طبق این سند، ساخت مشترک «ابتکار کمربند و جاده» خلاقانه میراث‌دار جاده ابریشم باستانی است و دستاوردهای تمدن تاریخی بشر را ترویج کرده و آن را قدرت بخشیده است.
در این کتاب سفید آمده است که ساخت مشترک «کمربند و جاده» نیروهای تمدنی را برای پیشرفت جامعه بشری گردهم می‌آورد. ساخت مشترک «کمربند و جاده» به نگرش تمدنی برابری، یادگیری متقابل، گفت‌وگو و فراگیری پایبند است، بر ترویج ارزش‌های مشترک همه ابناء بشر پافشاری می‌کند و مشترکاً مسیر مبادلات و یادگیری متقابل را می‌سازد. تمدن‌هایی که هر کدام زیبایی‌های خاص خود و منافع مشترک دارند و باعث شکل گیری ارتباط مردم با مردم و تبادلات فرهنگی بین کشورهای سراسر جهان می‌شوند وضعیت جدیدی از یکپارچگی فرهنگی و پیوند مردمی را ایجاد می‌کنند.
چین به همراه ایران، قرقیزستان و سایر کشورهای آسیای غربی و آسیای مرکزی به طور مشترک تأسیس اتحادیه حفاظت از میراث فرهنگی آسیا را آغاز کردند و اولین سازوکار همکاری بین‌المللی در زمینه میراث فرهنگی در آسیا را برای حفاظت مشترک از میراث فرهنگی، یعنی حامل ملموس تمدن، ایجاد نمودند. در همین راستا اجرای پروژه مرمت شهر باستانی «خیوه» در ازبکستان و سایر پروژه های حفاظت از میراث فرهنگی مورد تحسین یونسکو قرار گرفته است.
دستاوردهای حیرت انگیز ابتکار کمربند و جاده، ایالات متحده را بسیار مضطرب کرده است. در سال‌های اخیر، آمریکا و برخی از کشورهای متحدش طرح‌های جایگزین بسیاری مانند طرح «دنیای بهتر را بسازیم»، طرح «مشارکت جهانی زیرساخت و سرمایه گذاری» و طرح «کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا» و غیره را مطرح کرده‌اند. این محصولات جایگزین اساساً در همان تابلوی طراحی خود باقی مانده‌اند و نمی‌توان آنها را با ابتکار چینی «یک کمربند، یک جاده» مقایسه کرد.
دلایل زیادی برای این نتیجه‌گیری وجود دارد که یکی از آنها عامل مهمی است: ساخت مشترک «کمربند و جاده» روح جاده ابریشم را به شدت ترویج می‌کند، حافظه تمدن‌های با قدمت بیش از دو هزار سال را فعال می‌کند و شور و شوق بیش از 150کشور برای تحقق رویاهایشان را برمی‌انگیزد.
با این حال، طرح‌های جایگزین پیشنهاد شده توسط ایالات متحده و دیگران فاقد زمینه میراث فرهنگی عمیق است، با محاسبات بسیار جزئی بازی‌های ژئوپلیتیک آمیخته شده و کشورهای کلیدی مانند چین و ایران را کنار گذاشته است. این طرح‌ها از لحاظ سیاسی بحث برانگیز و از نظر اقتصادی عملی نیست و در نهایت نتیجه‌اش این خواهد بود که با سرو صدا شروع شده و با سکوت خاتمه می‌یابد.
جاده ابریشم یک مسیر تجاری و حمل و نقل تاریخی بود که قاره اوراسیا را طی می‌کرد، باعث تبادلات دوستانه بین کشورهای آسیایی، اروپایی و آفریقایی و چین می‌شد و حافظه تاریخی مشترک کشورهای حاشیه جاده ابریشم را در کنار هم قار می‌داد.کتاب سفید اشاره می‌کند که جاده ابریشم هزار ساله به عنوان نماد مبادلات و همکاری شرق و غرب عمیقاً نشان داده است که تا زمانی که ما به وحدت و اعتماد متقابل، برابری و منفعت متقابل، فراگیری و یادگیری متقابل، رویکرد همکاری و برد-برد پایبند باشیم، کشورهایی با گروه‌های قومی مختلف، باورهای متفاوت و پیشینه‌های فرهنگی مختلف می‌توانند به طور کامل صلح را به اشتراک بگذارند و مشترکا توسعه یابند. روح جاده ابریشم با اعتقادات ملت چین مبنی بر یکپارچگی جهانی و صلح و هماهنگی بین همه ملت‌ها و با شیوه زندگی مردم چین درباره انسجام همه ملت‌ها، مهربانی با همسایگان، تقویت خود و کمک به دیگران منطبق است و با روند زمان مبنی بر صلح، توسعه، همکاری و برد-برد همخوانی دارد.
در مقایسه با تاریخ هزاران ساله تمدن در بسیاری از کشورهای آسیایی و آفریقایی، تمدن آمریکایی که تنها بیش از 200 سال قدمت دارد، مزیتی ندارد. اما این موضوع بر محبوبیت «نظریه برتری تمدن» و «تئوری برخورد تمدن‌ها» در آمریکا تأثیری نداشته است. این نگرش تحقیرآمیز با روند عصر امروز ناسازگار است و همچنین به این نتیجه رسیده برای ایالات متحده سخت است که با دیگر کشورها همکاری سودمند متقابل و برابر داشته باشد. این نکته هم قطعی است که تلاش‌های جاه طلبانه واشنگتن به منظور ایجاد جایگزین برای «ابتکار کمربند و جاده» حاصلی جز پوچی نداشته است.
سومین مجمع بین المللی «کمربند و جاده» طی ماه جاری میلادی در پکن برگزار می‌شود و نمایندگان بیش از 130 کشور و بیش از 30 سازمان بین‌المللی مشارکت خود را تایید کرده‌اند. این یک رویداد بزرگ است که توجه جهانی را به خود جلب کرده و بیشترین هم‌افزایی را برای ترویج ساخت مشترک و با کیفیت بالای «کمربند و جاده» جمع آوری به دنبال خواهد داشت. 10 سال اول ساخت مشترک «کمربند و جاده» فقط مقدمه است. با شروع از یک نقطه تاریخی جدید، ساخت مشترک «کمربند و جاده» نوآورانه تر و پویاتر، بازتر و فراگیرتر خواهد بود و فرصت‌های جدیدی را برای چین و جهان به ارمغان می‌آورد.
نویسنده: لوئو لایی آن تحلیلگر سیاسی و روزنامه نگار چین
